Raporti i Komisionit Evropian për Kosovën ka konstatuar se Autoritetet kanë dështuar të miratojnë dhe zbatojnë masa për ta përmirësuar cilësinë e ajrit, veçanërisht përmes planit të zvogëlimit të emetimeve. Strategjia e cilësisë së ajrit nuk është zbatuar ende.
Ndotja e pakontrolluar, sidomos nga termocentralet e vjetruara, sistemi i ngrohjes qendrore, trafiku, emetimet industriale dhe djegia e mbeturinave dhe materialeve të tjera toksike kërkon masa urgjente. Masat për të zbatuar ndalimin e thëngjillit për ngrohje nuk janë efektive dhe duhet të ofrohen subvencione për forma tjera të ngrohjes.
Ende nuk janë përgatitur planet e cilësisë së ajrit për zonat në të cilat nivelet e ndotësve tejkalojnë dukshëm vlerat kufitare”, thuhet në këtë raport, ndërkohë që evidentohet progresi në monitorimin e cilësisë së ajrit në kohë reale.
Ndërsa Raporti vjetor për gjendjen e ajrit 2020, i publikuar nga Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës ka bërë të ditur se gjendja e ajrit, përkundër trendit të përmirësimit nga parametrat ndotës, akoma tregon një gjendje jo të mirë për nga cilësia.
Sipas këtij raporti burimet ndotëse kryesore të ajrit për vitin 2020 në territorin e Kosovës janë ato ekzistuesit që janë përmendur edhe në raportet e mëhershme si: Termocentralet Kosova A dhe Kosova B; djegiet e vogla (ekonomitë familjare, furrat e bukës, restaurantet, qebaptoret etj.); operatorët industrialë dhe operatorët tjerë ekonomik (bizneset); transporti rrugor; deponitë e mbeturinave urbane; bujqësia; gurëthyesit.
“Në vitin 2020, ashtu edhe në vitet paraprake, stinët vjeshtë-dimër kanë rezultuar më ndotje më të lartë krahasim me stinët tjera të vitit. Ky nivel i ngritur i vlerave të ndotëseve në ajër është si rezultat djegieve nga industria, djegiet e lëndës fosile për djegie nga ekonomit familjare, transporti etj. Në këtë sezonë, kushtet meteorologjike ndikojnë shumë në cilësinë e ajrit për shkak të lagështisë së ajrit, të reshurave atmosferike, mjegullave, etj.”, thuhet në raport.
Me legjislacionin vendor, Ministria është përgjegjëse për menaxhimin e cilësisë së ajrit në tërë territorin e Republikës së Kosovës.
Nga vlerësimi i të dhënave për gjendjen e ajrit gjatë vitit 2020, AMMK ka listuar rekomandimet që do të ndikojnë në përmirësimin e cilësisë së ajrit, si zbatimi i legjislacionit për mbrojtjen e ajrit dhe implementimi i Strategjisë dhe Planit të Veprimit për Cilësinë e ajrit; hartimin e Planeve Lokale të Veprimit në Mjedis në të gjitha komunat; etj.
Duke i marrë për bazë faktet e mësipërme, autoritetet komunale që do të marrin mandatin pas zgjedhjeve komunale të 17 tetorit duhet të angazhohen me seriozitet më të madh për të përmbushur obligimet drejt përmirësimit të cilësisë së ajrit, duke filluar me hartimin e Planeve lokale të veprimit për cilësinë e ajrit.
Sipas rekomandimit të organizatës Ec Ma Ndryshe, Komunat duhet të angazhohen në përmirësimin e cilësisë së ajrit, fillimisht me hartimin e Planeve lokale të veprimit
Legjislacioni në fuqi për mbrojtjen e ajrit nga ndotja parasheh që edhe pushteti lokal të hartojë planin e veprimit për cilësinë e ajrit. Por deri më tani shumë pak komuna në Kosovë e kanë hartuar këtë politikë publike./ Media Ndërtimi.