Aktuale
Gjendje alarmante në deponitë sanitare të Kosovës
Published
3 years agoon
Gjendja në deponitë sanitare të Kosovës mbetet e palakmueshme, bazuar në vlerësimet e bëra dhe raportet e hartuara nga Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës. Sipas konstatimeve të kësaj Agjencie, ajo vjen duke u rënduar si pasojë e keqmenaxhimit, mos investimeve rehabilituese, por edhe nga tejkalimi i kapaciteteve të pranimit të masës së mbeturinave.
Një raport i AMMK-së i publikuar në qershor të këtij viti ka bërë të ditur se gjatë periudhës shkurt-qershor 2021, është bërë monitorimi dhe vlerësimi i gjendjes së deponisë sanitare të mbeturinave komunale për regjionin e Pejës, deponisë sanitare të mbeturinave komunale për regjionin e Prizrenit dhe stacionit për transferimin e mbeturinave komunale në Gjakovë. “Bazuar në vizitat e realizuara në këto deponi është konstatuar që gjendja e tyre nuk është e mirë dhe se ka probleme që ndërlidhen me menaxhimin e deponive”, thuhet në publikimin e AMMK-së, me ç’rast theksohet se ndër problemet kryesore të evidentuara janë ngjeshja dhe mbulimi jo i rregullt i mbeturinave, shpërndarja jo e rregullt e mbeturinave në deponi, mbeturinat jashtë rrethojave të deponisë, shkarkimi i ujërave të deponisë jashtë basenit të grumbullimit, prania e qenve endacak në zonën e deponisë si dhe prania e individëve të pa autorizuar në deponi që merren me grumbullimin e llojeve të caktuara të mbeturinave me qëllim shitjen e tyre.
Ndërkaq në Raportin e Menaxhimit të Mbeturinave Komunale në Kosovë për vitin raportues 2019, të publikuar gjatë këtij viti, AMMK duke u bazuar në të dhënat e siguruara, ku përfshihet i gjithë cikli i mbeturinave, duke filluar nga prodhimi e deri tek trajtimi përfundimtar i tyre, ka konstatuar se vërehet një lëvizje në përmirësim të treguesve. Por aty ceket se problematikë e madhe në nivel vendi ende vazhdon të mbetet deponimi i pjesës dërmuese të mbeturinave të gjeneruara në deponitë sanitare. Gjithashtu veçohet gjendja e rëndë në deponitë sanitare.
“Edhe këtë vit raportues është regjistruar një gjendje e rëndë e deponive sanitare në Kosovë, e cila vjen duke u rënduar si pasojë e keqmenaxhimit, mos investimeve rehabilituese, por edhe nga tejkalimi i kapaciteteve të pranimit të masës së mbeturinave”, thuhet në raport, ku pasqyrohet se sasia e deponuar e mbeturinave komunale në deponitë sanitare shkon në 449,881.81 ton/vit, pa i përfshirë sasitë e mbeturinave të deponuara në deponitë tjera josanitare, si ajo në Istog (Tuqep), apo në deponitë tjera në pjesën veriore të Kosovës, meqë nuk ka pas të dhëna të raportuara.
“Për dallim nga viti paraprak, në vitin 2019, sasia e mbeturinave të deponuara ka shënuar rritje për 24,292.55 ton më shumë apo shprehur në përqindje 5.7%”, shkruan në raport. Në të njëjtën kohë theksohet se ende nuk ka iniciativa të mirëfillta qoftë në nivel lokal apo në nivel vendi, që tregojnë veprime konkrete drejt një ekonomie qarkore, derisa edhe riciklimi mbetet ende një sfidë e vështirë që të realizohet. Në raportin e AMMK-së, sipas të dhënave të vitit 2019, diku 10.2 % e ekonomike familjare në nivel vendi kanë qasje në infrastrukturën për ndarje në burim, edhe pse kjo përqindje sipas autorëve të raportit duhet të merret me mëdyshje.
Strategjia kombëtare për menaxhimin e mbeturinave 2013-2022 ka synuar që deri në vitin 2022, 90% e popullatës në Republikën e Kosovës të përfshihet në mbledhjen e organizuar të mbeturinave, dhe gjithashtu përqindja e mbeturinave komunale të destinuara për trajtim të mëtutjeshëm dhe riciklim të rritet deri në 40 %.
Se deponitë nuk menaxhohen si duhet thuhet edhe në raportin e vitit 2020 të Komisionit Evropian për Kosovën, ku kërkohet që Ligji për mbeturinat të harmonizohet më tej me Direktivën Kornizë të Mbeturinave, pasi zbatimi është i mangët dhe shumica e mbeturinave përfundojnë në deponi që nuk menaxhohen si duhet, ose të paligjshme. “Kosova duhet të prezantojë masa ligjore dhe praktike për të zvogëluar mbeturinat dhe për të rritur riciklimin dhe rikuperimin në përputhje me parimet e ekonomisë rrethore”, thuhet në këtë raport, ku rekomandohet që liqeni i depozitës së hirit të qymyrit që operohet nga KEK-u dhe deponia e Mirashit në Obiliq urgjentisht dhe përgjithmonë të mbyllen dhe të rehabilitohen.
Strategjia kombëtare për menaxhimin e mbeturinave 2013-2022 si objektiv parasheh krijimin e një kornize masash brenda së cilës në Republikën e Kosovës do të duhej të zvogëloj sasinë e mbeturinave që krijohen dhe ngritjen e sistemit të qëndrueshëm për menaxhimin e mbeturinave. Fokusi i kësaj strategjie pos tjerash ka qenë edhe në zvogëlimin e krijimit të sasisë së mbeturinave në burim si dhe zvogëlimin e sasisë së mbeturinave që duhet të deponohen; zhvillimin e infrastrukturës për ngritjen e sistemit të integruar në menaxhimin e mbeturinave (Zvogëlim – Ripërdorim – Riciklim- Djegie – Deponim), duke krijuar kushtet për një funksionim efektiv të sistemit; zvogëlimin e rrezikut nga mbeturinat; etj.
Por gjendja aktuale tregon se ka ende punë për të bërë nga të gjitha institucionet përgjegjëse dhe vet shoqëria për të arritur standardet evropiane të menaxhimit të mbeturinave, ashtu që sasia e mbeturinave për deponim të zvogëlohet në minimum dhe deponimi të bëhet në mënyrë të sigurt, pastaj që mbeturinat të jenë sa më pak të rrezikshme për mjedisin dhe shëndetin e njeriut, si dhe që mbeturinat të futen në treg për përfitim ekonomik, sidomos nga procesi i riciklimit, apo të kthehen në mjedis në formë të dobishme (p.sh. kompostim) ose që mbeturinat të jenë bërë të padëmshme. Prandaj rekomandimet e BE-së për vazhdimin e rritjes së mbulimit të grumbullimit të mbeturinave, veçanërisht me futjen e ndarjes së mbeturinave dhe riciklimin e tyre, futjen e masave të ekonomisë rrethore për të zvogëluar mbeturinat dhe adresimin e çështjes së deponive të paligjshme duhet të adresohen nga institucionet vendore me mobilizimin e komunitetit për arritjen e rezultateve pozitive në këtë drejtim./Media Ndërtimi.
You may like
Aktuale
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Published
4 months agoon
July 25, 2024Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.
Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.
Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.
Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.
Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.
Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…
Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi
Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.
Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.
Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.
“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.
Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.
“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.
Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.
“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi
Aktuale
Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë
Published
4 months agoon
July 24, 2024Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.
Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.
Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.
Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.
Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.
Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.
Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.
Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.
Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.
“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi