Connect with us

Aktuale

Pse uji i pijes nuk ka qenë në fokusin e qeverive si program kombëtar?

Published

on

Qasja në ujë të pijshëm dhe kanalizim është një e drejtë themelore e njeriut që nga viti 2010.

Me qindra fushata botërore i kushtohen kursimit të ujit të pijës, duke ju referuar vendeve të kontinentit afrikan që vuajnë për ujë të pijës.

Megjithatë ka vende të cilat kanë burime të mjaftueshme të ujit, por që avaritë mund t’i sjellin situata të palakmueshme, wshtw ky konstatimi i organizatws “Ec ma ndryshe”.

Gjendja e ujësjellësve në Republikën e Kosovës viteve të fundit është përmirësuar dukshëm. Kjo kryesisht falë kontributit të donatorëve ndërkombëtarë.

Uji i pijes nuk ka qenë në fokusin e qeverive si një program kombëtar dhe me një përkushtim që të rregullohet i gjithë sistemi, ashtu sikur janë marrë me infrastrukturën rrugore. Por, uji pijës gjithmonë ka qenë në gojë të pushtetarëve lokalë. Ata e premtonin ujin. Më pas nëse nuk kishte ujë, drejtonin gishtin tek kompanitë rajonale të ujësjellësve, edhe pse në bordin e tyre kanë një përfaqësues si komunë kontribuese.

Me ndihmën e ndërkombëtarëve, me përkushtimin e tanëve dhe me bashkëfinancimin e vet qytetarëve, sipas një studimi në fund të vitit 2018 të profesorit dhe inxhinierit të hidroteknikës Lavdim Osmanaj, na del që në Kosovë vetëm 8.4% e banorëve nuk kanë qasje në ujësjellës. Më pak e nxjerrë këtë përqindje Autoriteti Rregullator i Shërbimeve të Ujit, që thotë se mbulueshmëria me ujësjellës është 78% nga shtatë kompanitë rajonale shtetërore në regjionet e Kosovës.

Por, çka po ndodhë me ujin që na vjen në shtëpi? A po i rrijnë gati mjaftueshëm atij?

Një tregues, edhe pse mund të quhet si rast i izoluar, është ngjarja në Deçan. Si pasojë e cilësisë së ujit, mbi 1500 qytetarë u drejtuan në Qendrën e Mjekësisë Familjare në këtë komunë për të kërkuar ndihmë. Ata kanë pas ankesa, pasi kishin pirë ujë që vjen nga ujësjellësi.

Megjithëse në fillim nuk dihej, analizat e Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik të Kosovës, që Ligji për Ujëra i bën përgjegjës për monitorimin e cilësisë së ujit të pijes, e konfirmuan se në ujë kishte pasur baktere që kanë kontaminuar ujin.

E bazenet ku uji pushonte që të rridhte në çesmet e deçanasve mbuloheshin vetëm me një kapak të thjeshtë betoni, që mund ta lëvizte një i rritur pa problem dhe të shihte ujin duke rrjedhur. Dashakeqët edhe mund të hidhnin ndonjë gjë. Kjo ishte siguria e ujit në Deçan. Gjithë kësaj iu shtua edhe një vizitë e dyshimtë në këtë zonë nga dy persona.

Derivat i kësaj erdhi edhe arrestimi i zyrtarit që duhet të kontrollonte kamerat e sigurisë tek bazenet dhe burimi i ujit. Mirëpo, në deduksion kjo tregon një situatë jo fortë të sigurtë.

Dikush paska gjasa të kontaminojë ujin që përdorim për pije dhe gatim, pasi të dalë nga fabrikat e përpunimit. Kur kjo pohohet edhe nga ministri i Mjedisit, Liburn Aliu, atëherë njëmend këtu diçka nuk shkon. “Nga ajo që është pa në terren, është një nevojë emergjente për vendin tonë që të gjithë ujësjellësit në vendin tonë të inspektohen dhe të merren masa.

Të dalë nga lufta, investimet kanë pasur trajtën emergjente të ndërtimit. Mungesa e rregulloreve dhe autoriteteve mbikëqyrëse e kanë bërë situatën edhe më të brishtë.

Por, nuk është shumë më mirë edhe në vitet e mëvonshme. Mungesa e Odës së Inxhinierëve të Kosovës, që do të bënte një filtrim se kush mund të projektojë e ndërtojë ujësjellëse apo vepra tjera hidroteknike, vërehet.

Ka pasur ujësjellës në momentin që janë lëshuar në funksion kanë kolapsuar.

Edhe në këtë aspekt ka një dritë që po vërehet kah fundi i tunelit. Projektligji për Odat e Arkitektëve dhe Inxhinierëve të Kosovës ka kaluar leximin e parë në Kuvendin e Kosovës dhe së shpejti pritet të dalë si ligj.

Në gjithë këtë mes, duke gjykuar situatat dhe deklaratat mund të themi se ujë kemi, ujë prodhojmë, por për ujë nuk kujdesemi sa duhet, që të na përmbushet e drejta themelore njerëzore. Ajo që mund të paramendojmë është se uji do të ketë vitin e tij për t’u përmendur. Ngaqë, po vijnë zgjedhjet lokale në tetor.

Ky artikull është shkruar nga EC Ma Ndryshe dhe është përkrahur nga programi i Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF)  ‘EJA Kosovë’, bashkëfinancuar nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC) dhe Agjencia Suedeze për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar (Sida). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e EC Ma Ndryshe dhe jo domosdoshmërisht paraqet qëndrimet e KCSF-së, SDC-së apo Sida-s.

Aktuale

Cyrihu planifikon që popullsia e tij të arrijë shifrën prej 2 milionë

Published

on

Në fund të vitit 2023, në kantonin më të populluar të Zvicrës – në Cyrih, jetonin mbi 1.6 milionë njerëz.

Por popullsia po vazhdon të rritet – aq shumë sa do të arrijë në 2 milionë në vitet e ardhshme, thanë autoritetet kantonale në një deklaratë për shtyp, transmeton albinfo.ch.

Arsyeja kryesore për këtë rritje, që përbën 49 për qind të rritjes, është imigrimi, i ndjekur nga lindjet (44 për qind) dhe, në një shkallë më të vogël (7 për qind), njerëzit që lëvizin në Cyrih nga rajone të tjera zvicerane, shkruan thelocal.

Në bazë të kësaj, autoritetet publike do të duhet të sigurojnë që infrastruktura e Cyrihut, si strehimi, transporti publik, si dhe shkollat dhe sistemet e kujdesit shëndetësor, të mund të absorbojnë këtë rritje.

Continue Reading

Aktuale

Hoteli ‘Four Seasons Istanbul’ votohet si më i miri në botë

Published

on

Shumë hotele ofrojnë kushte shumë të mira qëndrimi, por jo çdo hotel mund t’ju përfshijë plotësisht në kulturën vendase. Hoteli Four Seasons Istanbul në Sultanahmet, është votuar si hoteli më i mirë në botë, nga lexuesit e platformës së udhëtimit, Travel + Leisure.

“Ky çmim, është një nder i jashtëzakonshëm, për ekipin tonë, duke forcuar më tej pozicionin tonë si drejtues të mikpritjes luksoze, shkruan shqip.al, transmeton albinfo.ch.

Kjo pronë e jashtëzakonshme, pasqyron angazhimin tonë të qëndrueshëm, ndaj shërbimit të personalizuar dhe cilësisë shembullore,” tha Alejandro Reynal, presidenti dhe CEO i Four Seasons.

Ndërtesa ku ndodhet sot hoteli, në rrugën Tevkifhane, nuk ka qenë gjithmonë një destinacion, që njerëzit duan të vizitojnë.

E ndërtuar në vitin 1918, ajo filloi si një shtëpi pritëse, për t’u shndërruar shpejt në burgun e parë të Perandorisë Osmane, një destinacion i përshtatshëm pranë gjykatës lokale.

Edhe emrat e rrugëve, japin historinë e saj – Tevkifhane do të thotë “i burgosur”, ndërsa rruga në derën e përparme, ku u liruan të burgosurit, quhet Kutlugün, që do të thotë “ditë e lumtur”.

Aty shpesh strehoheshin të burgosur politikë, përfshirë romancierin Orhan Kemal, i cili shkroi “Reparti 72” ndërsa ishte i burgosur. Burgu u mbyll përfundimisht në vitin 1969; megjithatë, pas grushtit të shtetit të vitit 1980, ai u rihap për një kohë të shkurtër, si burg ushtarak, përpara se të rrënohej deri në vitin 1996, kur Four Seasons morën godinën.

Por, Four Seasons është kujdesur, që të mos harrojë ndërtesën dhe të kaluarën e jashtëzakonshme të zonës.

Marka Four Seasons, jo vetëm që punoi me përpikëri, për të ruajtur elementët e ndërtesës në mesin e viteve ’90, por e bëri përsëri në vitin 2022, kur kreu një projekt rinovimi dyvjeçar, duke përfaqësuar akoma më shumë stilin e mrekullueshëm të Turqisë në çdo dhomë.

Hoteli merr pjesë në përpjekje të ndryshme, për qëndrueshmërinë e Four Seasons, si dhe në përpjekje specifike për vendndodhjen, si programi i tij për reduktimin e ujit, përmes perdorimit me efikasitet të ujit, dhe kontrollit të ujitjes, reduktimit të mbetjeve nëpërmjet eliminimit të produkteve plastike të ushqimit dhe pijeve dhe pajisjeve të banjës, dhe duke ofruar ushqime dhe pije lokale, të qëndrueshme dhe menu sezonale.

Hoteli gjithashtu, feston qëndrueshmërinë përmes vizitave turistike lokale, në vendet e trashëgimisë dhe duke shfaqur artistë vendas në të gjithë hotelin, për të forcuar komunitetin e Stambollit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Çdo transaksion shitjeje i pasurive të paluajtshme duhet të ketë kontratën e përgjegjësisë së ndërtuesit

Published

on

Produkti i sigurimit të përgjegjësisë së ndërtuesit pësoi rënie për të dytin vit radhazi vitin e kaluar.

Të dhënat nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare në Shqipëri (AMF) tregojnë se primet e shkruara bruto në këtë produkt zbritën në vlerën e 461 milionë lekëve, në rënie me 13.6% krahasuar me vitin 2022.

Sigurimi i përgjegjësisë së ndërtuesit për objektet e ndërtuara u bë efektiv në fund të vitit 2019, me qëllim mbrojtjen e blerësve në rast të defekteve apo gabimeve në ndërtimin e objektit.

Çdo transaksion shitjeje i pasurive të paluajtshme, duhet të shoqërohet edhe me kontratën e sigurimit të përgjegjësisë së ndërtuesit, si pjesë e dokumentacionit të kërkuar nga Agjencia e Kadastrës për regjistrimin e kalimit të pronësisë.

Rënia e primeve nga ky sigurim mund është një sinjal se transaksionet në tregun e pasurive të paluajtshme kanë shfaqur sinjale ngadalësimi, pas rritjes me ritme të larta në periudhën pas pandemisë.

Megjithatë, rënia e primeve për të dytin vit radhazi, ndërkohë që çmimet kanë ndjekur një tendencë të qartë në rritje, sidomos për vitin 2022, mund të jetë një tregues i faktit se një pjesë e konsiderueshme e pronave nuk sigurohen për vlerën e tyre të tregut.

Shpeshherë, kontratat e shitjes së pasurive të paluajtshme nga ndërtuesit nuk deklarohen për vlerën e tyre reale.

Në bazë të kontratës së sigurimit për përgjegjësinë e ndërtuesit, shoqëria e sigurimit merr përsipër të dëmshpërblejë në favor të të siguruarit dëmet e ndodhura drejtpërdrejtë dhe dëmet ndaj të tretëve,

të shkaktuara nga shembja tërësore ose pjesore e ndërtesës, ose kur ndërtesa paraqet rrezik të dukshëm shembjeje, ose defekte të tjera të rënda, që ndodhin si pasojë e problemeve të lidhura me tokën mbi të cilën është kryer ndërtimi, ose për shkak të një apo disa defekteve të ndërtimit.

Produkti nuk ofron mbrojtje në rast të dëmtimeve të ndodhur nga fatkeqësitë natyrore dhe ku nuk mund të provohet përgjegjësia e ndërtuesit, ndaj nuk duhet kuptuar si sigurim që të mbron nga katastrofat.

Limiti i përgjegjësisë së kontratës së sigurimit nuk duhet të jetë më i ulët se vlera totale e çmimit të shitjes të përcaktuar në kontratën e kalimit të pronësisë së pasurisë së paluajtshme, ndërsa tarifa vjetore e primit të sigurimit nuk mund të jetë më e ulët se 0.1% e limitit të përgjegjësisë.

Për shembull, nëse një pronë shitet me një çmim 100 mijë euro, ndërtuesi duhet të paguajë gjithsej 1 mijë euro për sigurimin e saj gjatë një periudhe 10 vjeçare.

Megjithëse ligji ia ngarkon këtë sigurim si detyrim ligjor ndërtuesve, në praktikë ata ia kanë transferuar primin blerësve të pasurive të paluajtshme, duke krijuar një barrë shtesë për ta./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending