Connect with us

Aktuale

Urbanizmi i Shkupit pa respekt për të kaluarën

Published

on

Gjatë shekujve, Shkupi ka qenë një qendër e rëndësishme kulturore dhe historike brenda hapësirës së vet gjeografike. Rritja dhe rëndësia e tij vazhdoi me ritme të pandërprera deri sa arriti pikun e vet, kur qyteti u rrafshua me tokën nga gjenerali austriak Pikolomini në vitin 1689, duke e nxjerrë qytetin nga trajektorja e zhvillimit.

Thuhej se në atë kohë Shkupi ishte sa Praga, me rrugë me kalldrëm të bardhë, me kopshte më të bukura se të Romës, që të linte pa frymë nga bukuria, por edhe që i shkaktoi gjeneralit dhimbje të thellë, pasi iu desh ta digjte për shkak të kolerës.

Edhe luftërat dhe pushtimet e vazhdueshme dhe tërmetet shkatërruese të viteve 518 dhe 1555 nuk e penguan rikthimin e tij në pozicion me rëndësi.

Mirëpo zjarri që ra nga fundi i shekullit XVII ia ndërpreu vijimësinë me një periudhë përgjumjeje 200-vjeare, deri në gjysmën e dytë të shekullit XIX kur rifilloi ringjallja e tij, vetëm për ta shumëfishuar zhvillimin disa herë gjatë shekullit XX.

Pika kulminante e veprimeve fuqizoi pozicionin e qytetit si një qendër me rëndësi, si kryeqytet të provincave në mbretëri të huaja, por edhe si kryeqytet të shtetit modern maqedonas.

Shekulli i njëzetë nuk e ruajti qytetin nga tundimet e agresionit njerëzor dhe katastrofat natyrore, prej të cilave tërmeti i vitit 1963 i dha goditjen më të rëndë.

Ajo çka dëshmoi pjekuri në mesin e turbullirave të tilla ishte urbanizmi që ia doli të përkufizojë një qytet ku dallojmë shtresat e kohërave antike, mesjetare, orientale, evropiane, moderne dhe bashkëkohore. Sigurisht, ka hapësirë për disa dilema rreth rindërtimit pas tërmetit, ku aspekti eklektik i qytetit nuk u vlerësua mjaftueshëm, por kompromisi dhe veprimet e reja ishin aq domethënëse, saqë Shkupi u bë qendra e trendeve arkitekturore dhe urbane për disa dekada me radhë.

Çfarë ndodhi më pas?

Erdhën vitet e 90-ta, me shpërbërjen e federatës së fuqishme dhe shkëputjen e shtetit maqedonas në një shtet të pavarur. Kjo ishte një periudhë e tranzicionit, gjatë së cilës vlerat shoqërore dhe të përbashkëta u përcëlluan nga kapitalizmi shpërfillës.

Individët, biznesmenët e brenda natës, kampet politike dhe organizatat etnike të papjekura i kishte kapluar lakmia duke kriuar kështu një shoqëri kaotike të ndarjes së pushtetit dhe plaçkitjes së territoreve nën qeverisje.

Rezultati ishte institucioni Qyteti i Shkupit dhe 10 komunat që kanë kompetencë të ndryshme, të cilat u përkasin agjendave të ndryshme politike dhe nuk kanë asnjë kontakt me thelbin e urbanizmit dhe arkitekturës. E gjitha ka të bëjë me mbijetesën (me disa përjashtime), pa vizionet që kemi patur vetëm 50 vjet më parë.

Masa e fundit dhe agresioni i dukshëm ishte projekti “Shkupi 2014”, si dukuri që shkonte përtej profesionalizmit, ku përziheshin të gjitha llojet e vullnetit të mirë, romanticizmit, nostalgjisë dhe abuzimit të pushtetit, duke krijuar shpërqendrimin e përkryer nga pjesët e tjera të qytetit, tërësisht i zhytur në sëmundjen autoimune urbane (ballkonë të ndarë, shtesa të ndërtesave sipas dëshirave individuale, etj).

*Filip Konevski ka lindur në Shkup në vitin 1987. Ai ka diplomuar nga Fakulteti i Arkitekturës në Shkup me temën “Instituti i ruajtjes dhe restaurimit”, ndërsa për momentin ai po punon për temën e tij të masterit “Qasje aktive ndaj trashëgimisë arkitekturore”.

Përvoja e tij e punës përfshin studio arkitekturore, punëdore dhe arti. Përveç themelimit të MARH-it dhe manxhimit të hapësirës, aktualisht ai është i punësuar pranë një studioje projektuese në Shkup. Pjesën tjetër të kohës ai ia kushton disa sferave të fushën e krijimtarisë, ndërsa në sferën e tij të shtëpisë (arkitektura), Filipi ka fituar çmime individuale dhe grupore nëpër gara vendore dhe ndërkobmëtare./Media Ndërtimi.

Aktuale

Eurostat: Shqiptarët më punëtorët në Evropë, por me paga me të ulëta

Published

on

Shqiptarët punojnë me orë më të gjata pune krahasuar me vendet e Bashkimit Evropian, megjithëse paguhen më pak.

Sipas të dhënave nga Eurostat, një javë e zakonshme pune për personat e moshës 20-64 vjeç në BE është mesatarisht 37.5 orë, ndërsa për shqiptarët rreth 43.7 orë në javë.

Konkretisht, shqiptarët punojnë një ditë më shumë se vendet e BE-së ose 6 orë më tepër në javë.

Pavarësisht këtij fakti, orët e zgjatura të punës në Shqipëri nuk përkthehen me paga më të larta, pasi aktualisht vendi ynë ka nivelin më të ulët të pagës mesatare në rajon dhe Europë, gati dyfish më pak se Serbia e Mali i Zi dhe ndjeshëm më pak se Bashkimi Europian.

Kjo tregon një mospërputhje të qartë midis orëve, pagës apo edhe produktivitetit të punëtorëve.

Direkt pas vendit tonë renditet Serbia, ndërsa sa i takon vendeve të BE-së, Greqia ka përqindjen më të lartë të punëtorëve me orar të zgjatur, rreth 11.6%, e ndjekur nga Qiproja 10.4% dhe Franca 10.1%.

Orët e zgjatura të punës në Greqi lidhen edhe me normën më të lartë të papunësisë, e si rrjedhojë orët shtesë të punonjësve aktivë i referohen zëvendësimit të mungesës së fuqisë punëtore në vend.

Holanda ka javën më të shkurtër të punës me rreth 33.2 orë, e ndjekur nga Gjermania me 35.3 dhe Danimarka me 35.4 orë.

Duke qenë se Shqipëria ka rekordin më të lartë të të vetëpunësuarve në rajon me një normë prej 36%, orët e gjata të punës lidhen kryesisht me nivelin e lartë të vetëpunësimit dhe punën e fundjavës.

E njëjta gjë vlen edhe për shumicën e shteteve të Bashkimit Evropian, ku 29.3% e të vetëpunësuarve punonin me orë të gjata krahasuar me të punësuarit, të cilët përbënin 3.6% e totalit.

Në Shqipëri administrata publike është ajo që punon më pak, me rreth 38.8 orë në javë, ndërsa punëtorët e sektorëve të prodhimit dhe ndërtimit punojnë më tepër.

Ndërsa në BE, orët e gjata të punës ishin më të zakonshme në mesin e punonjësve të kualifikuar të bujqësisë, pylltarisë dhe peshkimit me 27.5% dhe menaxherëve me 21.9%./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

BE do të jap 1 miliard euro ndihmë financiare për mbrojtjen sociale në Liban

Published

on

Gjatë vizitës së saj në Bejrut, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e shoqëruar nga Presidenti i Republikës së Qipros, Nikos Christodoulides, diskutuan sfidat e rëndësishme të brendshme dhe rajonale me të cilat përballet Libani dhe se si BE-ja mund ta mbështesë më mirë vendin dhe njerëzit.

Ajo njoftoi se BE-ja do të ofrojë një paketë ndihme financiare për Libanin me vlerë 1 miliard euro për 2024-2027.

Kjo mbështetje e vazhdueshme e BE-së do të forcojë shërbimet bazë si arsimi, mbrojtja sociale dhe shëndeti për njerëzit në Liban. Ajo do të shoqërojë reformat urgjente ekonomike, financiare dhe bankare. Për më tepër, Forcat e Armatosura libaneze dhe forcat e tjera të sigurisë do t’i ofrohet mbështetje me pajisje dhe trajnime për menaxhimin e kufirit dhe për të luftuar kundër kontrabandës.

Vizita e Presidentes von der Leyen në Liban vjen pas takimit të posaçëm të Këshillit Evropian më 17-18 prill, ku Këshilli konfirmoi vendosmërinë e BE-së për të mbështetur njerëzit më të cenueshëm në Liban, duke përfshirë refugjatët, personat e zhvendosur brenda vendit dhe komunitetet pritëse, si si dhe forcimin e mbështetjes për Forcat e Armatosura libaneze, luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore dhe kontrabandës. Këshilli Evropian ripohoi gjithashtu nevojën për të arritur kushte për kthime të sigurta, vullnetare dhe dinjitoze të refugjatëve sirianë, siç përcaktohet nga UNHCR./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Zyra e Kryeministrit Kurti furnizohet me mobile luksoze në vlerë prej 54 mijë euro

Published

on

Karrige lëkure, tepisona, vitrina e mobile të ndryshme luksoze. Të gjitha këto janë porositur nga Zyra e Kryeministrit të Kosovës. Orenditë e reja po kapin shifrën e 54 mijë eurove.

Zyra e Kryeministrit të Albin Kurti, ka hapur disa tenderë për blerjen e disa orendive të reja.

Zyra e kryeministrit dhe disa ministri tjera janë në pritje të furnizimit me karrige të lëkurës, me tepsiona, me pajisje të reja për byfe, e vitrina, të cilat i kanë kushtuar hiç më pak se 53 mijë e 977 euro, shkruan Insajderi.

Me datën 30 të muajit të kaluar, Zyra e Kryeministrit kishte hapur tender për “furnizim me karrige lëkure”, 50 copë.

Vlera e parashikuar është 9,999.00 euro.

Poashtu në muajin e kaluar nga ZKM’ja është hapur tenderi për “Furnizim me lloje të ndryshme vitrinash”, ku ceken mobile druri për zyre. Vlera e parashikuar e kontratës për këtë tender është 40.000 euro.

Me 1 maj, Zyra e Kryeministrit ka hap tender për “Furnizim me pajisje byfeje”. Ku theksohet për “frigoriferë dhe ngrirësit”.

Vlera e parashikuar për këtë kontratë është 990 euro.

Bëhet fjalë për tri karrige statike nga materiali krom, të veshura me lëkurë artificiale, kualitet i lartë i ngjyrës së zezë.

Po ashtu edhe për një karrige rrotative nga rrjeta me mekanizëm lëvizës. Ku vetëm këto kanë kushtuar hiç më pak se 999 euro./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending