Connect with us

Aktuale

“Pakoja emergjente nuk është zbatuar as 50 për qind”

Published

on

Kriza pandemike dhe mbyllja e shumë veprimtarive ekonomike gjatë muajve të kaluar ka shkaktuar humbje të mëdha për sektorin e ekonomisë në vend, andaj po kërkohet të evitohet mbyllja e serishme e ekonomisë, pasi vlerësohet se kjo do jetë grusht i rëndë për këtë sektor.

Këshilltari i lartë në Institutin Riinvest, Muhamet Mustafa në një intervistë për KosovaPress thotë se si pasojë e COVID-19 dhe masave parandaluese që janë marrë karshi kësaj pandemie, ka rënie të mëdha deri në 70 për qind varësisht nga sektori.

Për shkak të rënies së fuqisë blerëse, tashmë humbje ka filluar të ketë edhe tregtia, sektor ky i cili kishte qarkullim të madh në fund të marsit, kur edhe u paraqiten rastet e para me infeksion në vendin tonë.

“Rëniet sillen nga 20 për qind deri në 70 për qind, varet nga firma në firmë dhe sektori në sektor. Tash ka filluar edhe sektori i tregtisë. Derisa sektori i tregtisë në periudhën e parë, për shkak të frikës që nuk do të ketë mall, ka pasur rritje të qarkullimit, për shembull në fund të marsit dhe një pjesë të prillit, ndërmarrjet tregtare kanë rritur qarkullimin, tash ka zvogëlim të qarkullimit 10 deri 15 apo 20 për qind, sepse ka rënë fuqia blerëse. Do të thotë se edhe ndërmarrjet tregtare kanë një problem e lërë më ndërmarrjet hoteliere, prodhuese që kanë filluar të këndellen, por është një proces më i vështirë sesa që kemi menduar. Mendoj se ne gjithqysh duhet ta evitojmë mbylljen e serishme sikurse në periudhën mars-prill dhe në një pjesë të majit, pasi kjo për ekonominë e Kosovës do të jenë grusht i rëndë andaj duhet të bëjmë çmos që mos të vijmë në atë situatë”, tha ai.

Mustafa thotë se ngërçi politik dhe përzgjedhja e luftës politike i ka krijuar probleme të tjera.

Ai pret që pas rishikimit të buxhetit në Kuvend do të fillojë zbatimi i pjesës tjetër të pakos emergjente, e cila sipas tij nuk është zbatuar as 50 për qind.

“Pasojat dhe dëmet në biznese janë më të mëdha sesa që kemi menduar, andaj është e mirëseardhur sa më shpejt që qeveria të bëjë veprime të shpejta në rebalancin e buxhetit, në mënyrë që pakoja emergjente të zbatohet, sepse edhe pakoja emergjente sipas vlerësimet tona nuk ka arritur të zbatohet as 50 për qind. Prej 170-180 milionëve, diku 80-90 milionë më së shumti kanë shkuar drejt destinimit të duhur, pjesa tjetër kërkon rebalancin e buxhetit. Prandaj, ngërçi politik dhe përzgjedhja e luftës politike në këtë situatë i ka krijuar problemet e mëdha. Kështu që as pakoja emergjente nuk është zbatuar dhe besoj që me rebalancim të buxhetit shpresoj se kjo do të bëhet shpejt”, tha Mustafa.

Derisa ka folur për pakon e rimëkëmbjes ekonomike, Mustafa thotë se kjo pako kërkon studim dhe mjetet e parapara në këtë pako duhet të destinohen aty ku duhet.

Krahas pakos së propozuar nga kryeministri Avdullah Hoti, e paraparë që për rimëkëmbje ekonomike të vihen në dispozicion 1.2 miliardë euro, Mustafa thotë se edhe bankat duhet të zhvillojnë aktivitetin kreditor me qëllim që t’u ofrohet një mbështetje më e madhe bizneseve.

“Pakoja e rimëkëmbjes është një çështje që kërkon studim, në mënyrë që efektet e parave të jenë sa më të mëdha dhe se duhet të investohet aty ku do të kthehen efektet në përgjithësi. Kjo që tash po thotë qeveria se me rebalanc do të sigurojë 700 milionë euro, dhe për vitin tjetër edhe 500 milionë euro, janë një shumë e konsiderueshme dhe nëse realizohet mirë dhe në sektorët ku kthimi është më i madh, do të ketë një efekt pozitiv. Mirëpo, te zbatimi duhet të krijohet një mekanizëm, se a do ta zbatojë qeveria drejtpërdrejt nëpër ministri dhe biznese apo do të merren vesh që këtë ta bëjnë nëpërmjet bankave. Ndoshta është më efikase dhe më objektive vlerësimi i kërkesave të bizneseve që duhet të mendohet”, tha ai.

Qeveria e Kosovës tashmë ka prezantuar pakon e rimëkëmbjes ekonomike si pjesë e programit qeverisës dhe përfshinë nëntë masa për lehtësim të bizneseve.

Sipas raportit të Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor, në pjesën për Kosovën parashikon që ekonomia do të pësojë rënie prej 4.5 për qind në vitin 2020, e që do të pasohet me rikthim në rritje në vitin 2021.

Shpërthimi i COVID-19 dhe masat e nevojshme të frenimit janë duke shkaktuar presion të paparë për investimet, konsumin privat, por edhe për eksportet dhe remitancat nga diaspora.

Ndërsa konsumi mund të rikthehet ndërkohë që ekonomia rimëkëmbet, eksportet e shërbimeve dhe investimet do të marrin më shumë kohë për t’u rimëkëmbur. Në këtë kontekst, të hyrat publike do të pësojnë rënie të konsiderueshme.

Për shkak se Kosova hyri në krizë me disa mbulesa fiskale, depozitat të larta qeveritare, borxh relativisht të ulët publik, ajo tani ka ca hapësire fiskale për të zbutur efektet e pandemisë, megjithëse kjo hapësirë është e kufizuar nga rritja e njëkohshme e shpenzimeve rrjedhëse, thuhet në raport.

Sidoqoftë, tejzgjatja e pandemisë dhe masave frenuese mund të çojnë në recesion më të thellë dhe mungesë më të madhe të të hyrave, duke kufizuar më tej hapësirën fiskale për përgjigje në nivel të politikave.

Banka Botërore thotë se përveç shtyrjes së përgjithshme të pagesave të detyrimeve tatimore, qeveria në detyrë veproi me shpejtësi dhe shpalli pakon e reagimit ndaj emergjencës prej rreth 2.8 për qind të GDP-së për të mbështetur qytetarët, bizneset dhe profesionet e prekura.

Shënjestrimi adekuat në ofrimin e pakos për më nevojtarët, sipas Bankës Botërore, mbetet vendimtar për zbutjen e ndikimit të menjëhershëm në ekonomi, varfëri dhe shoqëri. Do të jetë e rëndësishme që të ruhet hapësira fiskale për të qenë në gjendje për të ofruar mbështetje plotësuese nëse nevojitet në rast se kriza zgjat më shumë, dhe për të mbështetur më vonë rimëkëmbjen e nevojshme ekonomike, thuhet ndër të tjera në këtë raport.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending