Connect with us

Aktuale

Të ndërtuara nga themelet për të qenë kryeqytete

Published

on

Dy shtete do të ndryshojnë kryeqytetet në të ardhmen e afërt, duke i transferuar në dy qytete të reja, të ndërtuara enkas për këtë qëllim. Egjipti do të spostojë kryeqytetin 45 kilometra në lindje të Kajros, në një qytet të ri të ngritur nga themelet që mendohet të jetë funksional nga viti i ardhshëm.

Edhe Indonezia shpalli planin për të lënë Xhakartën si kryeqytet e për të ndërtuar një të ri në mes të xhunglës në krahinën e Borneos. Por përveç mbipopullimit, sikurse edhe Kajro, Xhakarta rrezikon edhe të zhduket pasi po zhytet në det me shpejtësi.

Ndërtimi i një kryeqyteti nga e para nuk është një lajm i ri, pasi shumë shtete përgjatë historisë e kanë bërë, mes tyre Brazili, Kanadaja, Shtetet e Bashkuara dhe Australia.

Shikoni më poshtë për të mësuar 12 më të famshmit./a2/

Brazilia, kryeqyteti i Brazilit. Ndërtimi filloi në vitin 1950, edhe pse ideja për të spostuar kryeqytetin nga Rio de Zhaneiro, më në qendër të vendit, u sanksionua në kushtetutë që në vitin 1891.

Valeta, kryeqyteti i Maltës. Më i vogli në Europë, i ndërtuar në vitin 1565, pas Rrethimit të Madh të Maltës. Qyteti ka marrë emrin e Mjeshtrit të Madh Jean de Valette.

Kanberra, kryeqytet i Australisë. Në vitin 1911 nisi një konkurs për dizajnin dhe ngritjen e kryeqytetit të shtetit kontinent. Transferimi i statusit kryeqytet nga Melburni u bë në vitin 1927.

Uashington DC, kryeqytet i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Kongresi amerikan vendosi të krijonte një territor që nuk i përkiste asnjë prej shteteve, të quajtur Distrikti i Kolumbias, në vitin 1790. Qyteti mori emrin e Presidentit George Eashington dhe ishte vetë ai që dekretoi projektligjin.

Otava, kryeqytet i Kanadasë. Para se të emërohej kryeqyteti i kolonisë britanike të Provincës së Kanadasë në vitin 1857, Otava ishte një qytezë e vogël. U zgjodh për faktin e vetëm se vendndodhja ishte mes zonës anglishtfolëse dhe asaj frengjishtfolëse.

Nju Delhi, kryeqytet i Indisë. Në vitin 1911, Mbreti Xhorxhi V, asokohe Perandor i Indisë, deklaroi se kryeqyteti i territorit të sunduar nga Anglia në periudhën 1858 – 1947 do të spostohej nga Kalkuta në Delhi. Themelet e një qyteti të ri, Nju Delhit, u ngritën rreth 5 kilometra në jug të qytetit ekzistues dhe përurimi u bë në vitin 1931. Sot e kësaj dite, Delhi i vjetër dhe i ri janë të ndarë. Ndërsa në të gjithë territorin, të quajtur zona metropolitane e Delhit, banojnë 16 milionë persona.

Islamabad (qyteti i Islamit), kryeqytet i Pakistanit. Zëvendësoi Karaçin në këtë rol në vitin 1963, pasi u ndërtua nga e para për tre vite. Me një popullsi prej 1 milionë banorësh, Islamabad është qyteti i nëntë më i populluar në Pakistan.

Abuxha, kryeqytet i Nigerisë. Zëvendësoi Lagosin në vitin 1991. Shteti afrikan donte të krijonte një kryeqytet që të përfaqësonte neutralitet dhe për këtë arsye u ndërtua në zemër të vendit, me një klimë më të freskët se sa Lagosi.

Gaberones, kryeqytet i Botsvanës. U shpall i tillë në vitin 1965, një vit para se vetë shteti të deklaronte pavarësinë nga Britania e Madhe.

Naypyidaw, kryeqytet i Mianmarit. Zëvendësoi Yangonin në vitin 2006, duke u bërë shpejt shtëpia e 1 milionë personave.

Lima, kryeqytet i Perusë. Themeluar me emrin Qyteti i Mbretërve në vitin 1535 nga pushtuesi Francisco Pizarro. U zgjodh kryeqytet për shkak se ishte pranë bregut dhe rrjedhimisht më afër Spanjës. Mbeti i tillë edhe kur shteti mori pavarësinë nga Spanja në shekullin XIX.

Nouakchott, kryeqytet i Mauritanisë. Një fshat i vogël peshkatarësh, u shpall kryeqytet në vitin 1960 kur vendi mori pavarësinë nga Franca. Edhe pse fillimisht qyteti u ngrit për të mbajtur vetëm 15000 banorë, sot aty jetojnë 1 milionë vetë.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending