Connect with us

Aktuale

Murali i kthen vizitorët nga arti në qendër të New Yorkut

Published

on

Artisti spanjoll Domingo Zapata ka realizuar një vepër që ka thyer rekordet në “Times Square” dhe po shpreson që ajo do t’i bëjë turmat që të ndalen.

“Times Square” nuk është një vatër e kulturës. Siç ka thënë Fran Lebowitz një herë: “Nëse jeni nga New Yorku dhe takoni aty një tjetër njeri nga New Yorku, është sikur të takosh dikë në një bar homoseksualësh në vitin 1970. Ju nxirrni arsyetime, përse jeni aty”.

Tani kjo qendër turistësh në Manhattan po ndryshon, po fillon që të shohë më shumë art. Artisti spanjoll Domingo Zapata sapo ka përfunduar së pikturuari muralin e tij më të madh që qyteti i New Yorkut ka parë, shtrirë më shumë se 91 metra lart në murin e ndërtesës. I janë dashur tri javë për ta pikturuar dhe do të qëndrojë aty për disa muaj. Mirëpo në “Times Square” ? Më të vërtetë?

“Kam menduar, ‘Le të sjellim diçka jokomerciale në pjesën më komerciale të botës’”, ka thënë Zapata. “Është e rëndësishme për njerëzit që të marrin disa minuta dhe ta shijojnë atë. Është për ëndrrat dhe sesi gjithçka është e mundur. Ju mund ta shihni vetën tuaj në të dhe ndoshta do t’ua bëjë ditën më të bukur”.

Gati 340 mijë njerëz – shumica e tyre turistë, kalojnë nëpër “Times Square” çdo ditë, gati 50 milionë në vit – pra ky nuk është vendi ku dikush mund të presë që të gjejë art, përveçse në peizazhet e kartolinave, dhe ndoshta në kaubojin e zhveshur.

“Prandaj ne e kemi sjellë atë këtu, ishte koha”, ka thënë Zapata. “Madje më parë edhe reklamat ishin më artistike, sot gjithçka është me të dhëna, çfarë ka ndodhur me atraksionin natyral të gjërave?”.

Veprat e artit janë për të shfaqur mirënjohje. “Ndalo për një sekondë, ne ecim shumë shpejt me rrjete sociale. Çfarë po ndodh me të ndaluarit dhe me vlerësimin e asaj që është para teje, tani”, pyet ai. “Ndoshta juve do t’ju pëlqejë ajo”.

Murali po mbulon ekranin LED në “One Times Square”, një ndërtesë me 25 kate e Jamestown-it, e që ka disa ekrane që merren me qira nga firma e reklamave “New Tradition”. Në të njëjtin vend ku topi i Natës së Vitit të Ri bie çdo vit që nga viti 1907. Është i njëjti vend ku reklama kushton rreth 1 milion dollarë për vit.

Zapata më parë kishte bërë disa video arte në “Times Square” para se Jamestown të ofrohej për një projekt më të madh. “Ata kanë dashur që të pikturoja një mural aty ku duhet që të jenë reklamat, të bënin diçka ndryshe”, ka thënë ai. “Ata mendonin se unë isha artist i çmendur që të shkoja deri atje”.

Kjo edhe ishte diçka e çmendur nëse merret ne konsideratë problemi i papritur. “Në ditën e parë ne mbetëm të ngujuar në skele për tri orë në një lartësi 60 metra dhe kishim humbur energjinë, një stuhi po vinte dhe energjia ishte ndërprerë”, ka thënë Zapata. “E kam pyetur veten, ‘Përse jam duke e bërë këtë? Çfarë isha duke menduar?’”.

Murali i Zapatës ka elemente që prekin artin modern evropian. Është një lojë me simbole të njohura (kitarë, si ajo që Pablo Picasso kishte pikturuar), një njeri i veshur në komplete (si ai i Henri de Toulouse – Lautrec) dhe lule (sikur ato të Henri Matisse).

Murali shtrihet rreth 15 kate të ndërtesës, duke mbuluar perëndimin, lindjen dhe veriun e “One Times Square”. Ishte krijuar nga një ekip prej 25 njerëzve, duke përfshirë një ndihmës për të pikturuar. Sidoqoftë, nuk është krejtësisht e pikturuar në muri, disa pjesë nga vepra janë të pikturuara në material.

Ngrite kokën lart dhe lexo frazat si: “Jeta është një ëndërr” dhe “Të gjithë vdesin, mirëpo jo të gjithë jetojnë”.

“Ajo çka po përpiqem të them është se këtu është arena financiare më komerciale dhe agresive, ku njerëzit janë vetëm ec, ec , ec”, ka thënë Zapata. “Ju nuk i kushtoni rëndësi faktit se ndoshta nuk ju duhen këto ëndrra dhe gjëra të mëdha, mirëpo ndoshta kombinimi i gjërave të vogla dhe i detajeve. Ndalo për një sekondë dhe çmoje atë që ke. Do të jetë një shpërblim për ju”.

Para se kjo të krijohej, murali më i madh në New York, ishte një pikturë 1 mijë e 858 metra katrorë në “Lagjen Perëndimore” krijuar nga artisti nga Argjentina, Magda Love, së bashku me studentë të shkollave përreth.

Nga një video arti politike e Alfredo Jaar në vitin 1987, te seritë e fundit të video-arteve në mesnatë, billbordet në “Times Square” kanë parë një ndarje të drejtë të veprave të artit. Së fundi bashkëthemeluesi i “Studio 54”, Ian Schrager, ka marrë një ekran LED në qosh të “Rrugës 47” dhe “Broadway” për të promovuar hotelin e ri me studion e dizajnit të Sila Sveta për të kthyer prapa “shkëlqimin e sofistikuar dhe romancën” e “Times Square-it” të viti 1940.

Pas disa muajve murali do të largohet, pjesët e Zapatës në pëlhurë do të copëtohen dhe do të dhurohen për bamirësi për të mbështetur edukimin për art. Në mesin e përfituesve do të jetë fondacioni i edukimit “Pope Francis”, “Scholas Occurrentes” dhe “Elevate”, një organizatë nga New Yorku e cila e dërgon artin nëpër shkolla brenda qytetit.

“Arti është një terapi e mirë për të kuptuar se ju mund të krijoni vendin tuaj në botë, vendin tuaj magjik”, thotë Zapata. “Po përpiqem që t’ju ndihmoj të tjerëve që të shohin diçka pozitive”.

Njëlloj siç e kishte pikturuar një mural gjatë koncertit për paqe në Madrid këtë verë, Zapata po bart të njëjtën energji.

“Më pëlqen që të dërgoj mesazhe me energji pozitive”, ka thënë artisti. “Unë gjithmonë them, shumë piktorë bëjnë deklarata se çfarë është keq në botë, unë nuk di për politikën apo sesi të bëj ekonomin më të mirë, mirëpo unë e di sesi ta bëj atë më bukur për njerëzit të cilët e dinë sesi ta bëjnë atë një vend më të mirë”.

“Ky është qëllimi im”, thotë ai.

“Këtu ka shumë për t’u shqetësuar. Ne nuk mund ta ndryshojmë botën për një ditë, javë apo vit, mirëpo gradualisht mundemi pak nga pak”, thotë Zapata. “Energjia pozitive është e mirë, mirëpo njerëzit janë mësuar me negativitet. Në lajme gjithçka është një katastrofë, mirëpo jo çdo gjë është katastrofë. Ka gjëra të bukura, por që nuk iu kushtojmë rëndësi”/ The Guardian.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending