Aktuale
E keni menduar ndonjëherë pse shikimi i ndërtesave të larta ju krijon dhimbje koke? Ka një arsye

Shikimi drejt ndërtesave të larta mund t’i shkaktojë njerëzve dhimbje koke.
Është ora tre. Ju jeni në punë, duke u përpjekur të përqëndroheni gjatë lodhjes së pasdites. Ju shikoni nga dritarja e zyrës, duke shpresuar për ndonjë lehtësim, por në vend të kësaj ndjeni një dhimbje koke që vjen me ritme të ngadalta.
Rreshtat gri të rrafshët të ndërtesave të larta, ndërsa dritaret formojnë intervale xhami të përsëritura në mure të zeza me tulla. Me linja të thjeshta monotone deri sa syri mund të shohë, nuk ka asgjë të këndshme për të pushuar shikimin tuaj. Mund të duket një problem sipërfaqësor, por hulumtimi ynë ka gjetur se shikimi në peizazhet urbane mund t’ju japë një dhimbje koke.
Mbi dhjetëra mijëra vjet, truri i njeriut ka evoluar për të trajtuar në mënyrë efektive skena nga bota natyrore. Por xhungla urbane përbën një sfidë më të madhe për trurin, për shkak të modeleve të përsëritura që përmban.
Matematicieni Jean-Baptiste Joseph Fourier tregoi se ne mund të mendojmë për skena si të përbëra nga modele me shirita, me madhësi, orientime dhe pozicione të ndryshme, të gjitha të shtuara së bashku. Këto modele quhen komponentë të Furierit.
Në natyrë, si rregull i përgjithshëm, komponentët me frekuencë të ulët hapësinore (vija të mëdha) kanë një kontrast të lartë dhe komponentët me frekuencë të lartë (vija të vogla) kanë një kontrast më të ulët. Mund ta quajmë këtë marrëdhënie të thjeshtë midis frekuencës hapësinore dhe kontrastit të një “rregulli të natyrës”. Thënë thjeshtë, skenat nga natyra kanë vija që tentojnë të anulojnë njëri-tjetrin, kështu që kur të shtohen së bashku, nuk shfaqen shirita në imazh.
Por kjo nuk ndodh me skena nga mjedisi urban. Skenat urbane thyejnë rregullin e natyrës: ata kanë tendencë të shfaqin modele të rregullta dhe përsëritëse, për shkak të përdorimit të përbashkët të karakteristikave të projektimit si dritaret, shkallët. Modele të rregullta të këtij lloji rrallë gjenden në natyrë.
Për shkak se modelet e përsëritura të arkitekturës urbane thyejnë rregullën e natyrës, është më e vështirë për trurin e njeriut që t’i përpunojë ato në mënyrë efikase. Dhe për shkak se peizazhet urbane nuk janë aq të lehta për t’u përpunuar, ato janë më pak të rehatshme për t’u parë. Disa modele, të tilla si vija në derë, qilima dhe shkallët, shkallë shkallë lëvizëse mund të shkaktojnë dhimbje koke dhe madje edhe kapjet epileptike.
Marrë dhe përshtatur nga CNN
