Këto janë 3 megaprojekte që renditen për tejkalim të buxhetit fillestar.
1) Shtëpia e Operës së Sidneit
Duke pasur parasysh statusin e saj ikonik si një nga monumentet më të njohura të Australisë, është e lehtë të anashkalohet fakti se ndërtimi i saj i gjatë dhe i ndërlikuar ishte jashtëzakonisht i tepërt.
Puna e ndërtimit filloi në vitin 1959 dhe nuk përfundoi deri në vitin 1973. Kostoja totale e ndërtesës, në 102 milionë dollarë Australianë, ishte shumë më e madhe se buxheti fillestar prej 7 milionë dollarë.
Ndërtesa e pazakontë përmban ‘velat’ të bëra nga 2,194 panele betoni të parapërgatitur, së bashku me një sallë koncertesh me veti unike akustike.
Ato veçori sfiduese arkitekturore ngadalësuan ndërtimin e ndërtesës, ashtu si moti i keq dhe modifikimi i projekteve.
Arkitekti origjinal, Jørn Utzon, dha dorëheqjen nga projekti në vitin 1966 mes presionit politik që rrethonte shqetësimet mbi kostot në rritje.
Më vonë gjatë ndërtimit ka pasur edhe mosmarrëveshje pune. Në një moment, në vitin 1972, punëtorët që protestonin kundër shkarkimit të një kolegu dhe kërkonin një rritje të pagës, dëbuan menaxhmentin nga kantieri dhe vazhduan punën nën kontrollin e punëtorëve për më shumë se një muaj midis prillit dhe majit.
Pavarësisht tejkalimeve të kostove, Shtëpia e Operës së Sidneit u konsiderua si një projekt i suksesshëm. Është një destinacion popullor turistik dhe një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Ndërtesa është vlerësuar gjithashtu për dizajnin e saj arkitektonik dhe cilësitë e saj akustike dhe në vitin 2022 ajo u njoh si një pikë referimi Historike Ndërkombëtare e Inxhinierisë Civile nga Shoqëria Amerikane e Inxhinierëve Civilë (ASCE).
2) Ndërtesa e Parlamentit Skocez
Përpara një referendumi në vitin 1997 nëse kishte mbështetje për krijimin e një parlamenti të pavarur skocez, kostoja e vlerësuar e ndërtimit të një ndërtese të re për ta strehuar atë ishte 10-40 milionë funte.
Por në kohën kur Parlamenti skocez në Holyrood në Edinburg u hap zyrtarisht në vitin 2004, kjo shifër kishte arritur në 414 milionë funte.
Ndërtesa, e projektuar nga arkitekti katalanas Enric Miralles dhe e ndërtuar nga kontraktori kryesor Bovis Lend Lease ishte shumë më komplekse sesa mendohej fillimisht.
Projekti eci përpara në bazë të metodës së menaxhimit të ndërtimit, sipas së cilës klienti ruante kontrollin e plotë, por gjithashtu mbante të gjithë rrezikun.
Ndërkohë, tiparet sfiduese arkitekturore, duke përfshirë një dizajn asimetrik, kërkesën për të përdorur materiale skoceze, ndryshimet e dizajnit të kërkuara nga anëtarët e parlamentit skocez, moti i keq dhe mosmarrëveshjet e punës, të gjitha komplotuan për të vonuar projektin. Miralles gjithashtu vdiq katër vjet përpara se projekti të përfundonte.
Sidoqoftë, ndërtesa fitoi përfundimisht çmimin e lakmuar “Stirling” për arkitekturën në 2005 dhe pavarësisht nga famë për tejkalimet e kostove në atë kohë, ajo ka dëshmuar të jetë një atraksion popullor vizitorësh në Skoci.
3) Centrali bërthamor Flamanville EPR
Termocentrali bërthamor i reaktorit evropian nën presion (EPR) të Francës Flamanville në Normandi më në fund duket se do të vihet në punë këtë vit.
Një konsorcium midis Bouygues Travaux Publics, Quille Construction dhe DTP filloi punën e inxhinierisë civile për klientin EDF në 2007.
Por kompleksiteti i teknologjisë së përfshirë në reaktorin e avancuar, i cili krenohet me veçori të përmirësuara të sigurisë, ka paraqitur sfida.
Çështjet teknike, pengesat rregullatore, mosmarrëveshjet e punës dhe nevoja për të adresuar shqetësimet e kontrollit të cilësisë kanë ngadalësuar gjithashtu punën e ndërtimit.
Autoriteti i Sigurisë Bërthamore i Francës (ASN) ngriti shqetësime se kishte defekte në çelikun e përdorur për të bërë pjesë të enës nën presion të reaktorit, duke përfshirë kapakun. Pas kryerjes së testeve të ndryshme, ASN më në fund i dha miratimin EDF për të vënë në punë enën nën presion të reaktorit në 2018, duke shtuar vonesat.
Kostoja e projektit tani vlerësohet në 19.1 miliardë euro, kundrejt vlerësimit fillestar prej 3.3 miliardë euro./Media Ndërtimi