Connect with us

Art

Rikthehet në Gjilan memoriali i Çlirimit, Lirisë dhe Mirënjohjes

Published

on

Varg e Vi e realizoi projektin e veçantë nga thirrja e hapur publike për të gjitha organizatat joqeveritare në nivel komunal, me emërtimin “Grateful”, për rikthimin e memorialit historik e artistik të bërë gjatë vitit 1999, në shenjë falënderimi dhe mirënjohjeje ndaj shteteve mike të Kosovës, tek Tuneli i Rrugës së Prishtinës.

“Grateful” ishte ndër projektet më të vështira për implementim, për shumë arsye: rreziku nga qarkullimi i shumë veturave për shkak të rrugës kryesore për vajtje-ardhje Gjilan-Prishtinë e më gjerë; muaji qershor si i tërë me mot të paqëndrueshëm; muaji korrik e gusht, si dy muajt me fluksin më të lartë të mërgimtarëve, ku nuk do të mund të bllokohej rruga pas konsultimeve të vazhdueshme me Policinë Rajonale të Gjilanit; vrazhdësia dhe lartësia e mureve për të bërë grafitët dhe pozicioni i vështirë për realizim pa mjete e vegla të posaçme pune; përpjekja për t’u bazuar në të gjitha fotografitë e arkivuara për ta ruajtur sa ma shumë origjinalitetin e memorialit të vitit 1999, por nuk kishte në dispozicion skica të plota të memorialit që ishte bërë në eufori e entuziazëm postçlirimtar, si dhe sfida për të bërë memorialin e vitit 1999 mbi memorialin e kthyer e të zbehur të vitit 2008, me disa intervenime të reja; dëshira e disa banorëve të lagjes për të shtuar edhe portrete e mbishkrime të reja, të cilat nuk përkonin me qëllimin final të kthimit të memorialit sa më origjinal, siç ishte në vitin 1999; pamundësia për të vendosur skele të ndërtimit, në dy anët e mureve të brendshme të tunelit nga mospajtimi i organeve të rendit për të bllokuar rrugën, qoftë edhe vetëm në një anë, për të vendosur skelet nga fillimi e deri në fund të murit në një anë; dozat e shumta të ngjyrës që kanë tejkaluar çdo pritshmëri dhe planifikim nga vrazhdësia e murit që absorbonte aq shumë ngjyrën etj. etj.

Të gjitha këto sfida u kaluan, nga një falënderim i veçantë për çdo shofer e shofere, kalimtarë të rastit, banorë të lagjes së Rrugës së Prishtinës, të cilët vazhdimisht i kanë përshëndetur, vlerësuar dhe inkurajuar artistët e vullnetaret, për punën e bërë, në kthimin e aq shumë emocioneve dhe ripërjetimin e ndjenjave të çlirimit të Gjilanit e të Kosovës në vitin 1999.

Gjilani e ka një vend ku mirëmbahet kujtesa kolektive e çlirimit, lirisë dhe entuziazmit menjëherë pas luftës. I ka grafitët brenda Tunelit të Rrugës së Prishtinës (trotuarit më të lartë në Gjilan, i njohur tashmë si “tunel”), të realizuara pas luftës, në vitin 1999, nga një grup artistësh dhe artdashësit, si Flamuri, Rolandi, Besniku etj., me mbështetjen e të gjithë banorëve të lagjes së Rrugës së Prishtinës, në dyja anët, duke mos harruar asnjëherë kontributin as edhe të atyre që në atë kohë dhuruan falas ngjyrat, sidomos mbahet në mend Fehmi Isufi me vëllain e tij, tek ish-shitorja Doni.

Qindra qytetarë, mbi tunel, në dyja anët, prapa dhe para mburojave prej metalit të tunelit, brenda tunelit, atëbotë, u ulën dhe qëndruan në këmbë, duke përshëndetur parakalimin e ushtrisë amerikane (KFOR-it) për çlirimin dhe lirinë e Kosovës në vitin 1999, si dhe me realizim të grafitëve që nderonin të gjitha shtetet mike të Kosovës, flamujt e shteteve përkatëse, mbishkrimet mirënjohëse për politikanët perëndimorë dhe udhëheqësit e SHBA-së, Mbretërisë së Bashkuar, NATO-s, UÇK-në, e kështu me radhë.

Në vitin e Deklaratës së Pavarësisë, 2008, ishte kthyer memoriali me disa shtojca të reja grafitësh, për së dyti, pas humbjes së ngjyrës me kalimin e kohës dhe një sërë faktorësh, falë njerëzve të vullnetit të mirë dhe komunitetit të lagjes. Edhe pas intervenimit të dytë, muralet u zbehën shumë e disa humbën krejtësisht. Varg e Vi e rikthen për së treti fizikisht memorialin përmes projektit “Grateful”, bashkë me renovimin shtesë e gri të mburojave të tunelit dhe para hyrjes, duke i pastruar muret dhe trotuarët e improvizuar në hyrje të tunelit nga Prishtina, me planifikimin e përurimit të memorialit më 24 shtator 2023, por që u anulua pas rënies heroike të policit kosovar në krye të detyrës, pas zhvillimeve në Zveçan të Kosovës, në shenjë nderimi dhe pikëllimi kombëtar.

Memoriali u financua nga: Komuna e Gjilanit-DKRS, Vali Ranch Resort & Congress Center , Rc Cola Kosova , Gzimi Center . Perde & Tepihë . Gjilan , Bujana Sweets & Lunch , SMART LIGHT-Gjilan , Viva La./Media Ndërtimi

Art

Instalacioni i Petrit Halilajt do të ekspozohet në Muzeun Metropolitan të Artit në Nju-Jork

Published

on

Instalacioni i artistit të mirënjohur, Petrit Halilaj, do të ekspozohet në Muzeun Metropolitan të Artit në Nju-Jork.

Kështu ka njoftuar vetë muzeu kur shpalli sot artistët për komisionet bashkëkohore 2024, shkruan Klan Kosova.

Petrit Halilaj do të prezantojë një instalacion specifik për Kopshtin e Çatisë së Muzeut, Iris dhe B. Gerald Cantor;

Komisioni për Kopshtin e Çatisë: Petrit Halilaj do të jetë i hapur nga data 29 prill deri më 27 tetor 2024.

Për Komisionin Kopshti i Çatisë- i dhjeti në serinë e komisioneve specifike për hapësirën e jashtme – Halilaj do të transformojë çatinë me një instalacion të gjerë skulpturor.

Puna e artistit është e rrënjosur në biografinë e tij, e lidhur thellësisht me historinë e vendit të ri të Kosovës (i shpallur shtet i pavarur në vitin 2008)—dhe përvojën e tij të jetuar përmes luftës dhe konfliktit në rajonin e Ballkanit në vitet 1990 si fëmijë refugjat.

Halilaj përdor artin si një mjet kritik për të reflektuar dhe hetuar çështjet e identitetit, çështjet e zhvendosjes, ndërfaqen e historive personale dhe globale dhe identitetet queer.

Continue Reading

Art

Promovimi i vetëdijesimit mjedisor përmes artit

Published

on

Në shtator 2023, Natasha Hërniq, arkitekte dhe artiste, hapi ekspozitën e saj Arkitektura Evropiane Përmes Shekujve në Shtëpinë e Evropës në Mitrovicën e Veriut.

Ajo ka ndërtuar, me rrëshirë me bazë niseshte, modele 3D të disa prej ndërtesave më ikonike evropiane të ndërtuara gjatë shekujve, duke u përpjekur të vërtetojë se arkitektura është dëshmi e zhvillimit njerëzor, por edhe për të promovuar vetëdijesimin mjedisor përmes arteve.

Në intervistën e mëposhtme ajo shpalos më shumë detaje rreth punës së saj dhe burimit të frymëzimit për këtë ekspozitë.

Çka e frymëzoi ekspozitën tuaj dhe si lidhet ajo me rrugëtimin tuaj artistik?

Më shumë se një vit më parë fillova të eksploroja mundësitë e printimit 3D dhe përfundimisht ky u kthye në një nga pasionet e mia të mëdha. Duke qenë se jam adhuruese e udhëtimeve dhe gjithashtu arkitekte, u magjepsa nga ndërtesat e vjetra të kontinentit të vjetër, veçanërisht sepse pata mundësinë t’i shikoja nga afër. Në një moment lindi ideja për të ndërthurur dy pasionet e mia më të mëdha – arkitekturën dhe udhëtimin dhe vendosa të filloj të krijoj modele të ndërtesave më mbresëlënëse në Evropë që kam pasur mundësinë të vizitoj dhe që kanë pasur një ndikim të fortë tek unë si arkitekte, udhëtare dhe artiste.

A mund të na tregoni për procesin tuaj krijues dhe teknikat që keni përdorur për të krijuar veprat e artit në këtë ekspozitë?

Fillimisht kam filluar të punoj me modele të ndërtesave më të famshme me disa materiale mjaft të zakonshme karakteristike për printimin 3D, si dhe të përpunoj vizatimet në programet përkatëse. Në këtë mënyrë doja të përfaqësoja të gjitha ndërtesat e njohura evropiane, të rëndësishme për zhvillimin e qytetërimit njerëzor në këtë pjesë të botës, në renditje kronologjike. Atëherë vendosa t’ia nis që nga fillimi dhe bëra Stonehenge, si një nga ndërtimet më të vjetra. Pas Stonehenge gjithçka rrodhi natyrshëm, duke treguar historinë e zhvillimit njerëzor.

Si i zgjidhni materialet dhe mediumet për veprën tuaj artistike dhe si kontribuojnë ato në mesazhin e përgjithshëm të ekspozitës?

Pas ca kohësh zbulova rrëshirën me bazë niseshteje, e cila më magjepsi sepse ishte e biodegradueshme, ndryshe nga materialet e tjera të printimit 3D, dhe vendosa që ndërtesat e ardhshme do t’i bëja nga i njëjti material. Krijimi i modeleve miqësore me mjedisin ishte jashtëzakonisht i rëndësishëm për mua, për shkak të gjithë krizës mjedisore dhe klimatike. Arkitektët po përballen me shumë sfida gjatë projektimit në ditët e sotme për sa i përket efiçiencës së energjisë, kështu që këtë e kisha parasysh gjatë gjithë kohës kur prodhova modelet e ekspozitës. Secila prej ndërtesave përfaqëson një dëshmi të zhvillimit të qytetërimit dhe kjo ishte ideja kryesore e kësaj ekspozite. Për mendimin tim, arkitektura është një nga treguesit më të mëdhenj dhe më të rëndësishëm të zhvillimit njerëzor.

Pse është arti juaj i rëndësishëm për shoqërinë? Çfarë qëllimesh synoni të arrini përmes artit tuaj?

Për mendimin tim, kjo ekspozitë ishte një mënyrë për ta nxitur publikun të mendonte në mënyrë më të thelluar për veten individualisht, për shoqërinë, qytetërimin, kohën dhe ndikimin tonë në mjedis dhe zhvillimin njerëzor. Mendoj se do ta vazhdoj këtë ide për ca kohë, për punën time të ardhshme. Dëshira ime është t’i afroj njerëzit me arkitekturën, veçanërisht të rinjtë që mendojnë të studiojnë arkitekturë, por ndihen të pasigurt për disa arsye. Gjithashtu, një gjë tjetër shumë e rëndësishme që dua të theksoj është mbrojtja e mjedisit. Mesazhi im për të gjithë njerëzit, vizitorët e ekspozitës, artistët, arkitektët, do të ishte që të kujdesemi për planetin tonë Tokë në çdo mënyrë të mundshme. Secili prej nesh është përgjegjës. Mbrojtja e planetit tonë fillon me ne.

Continue Reading

Art

Kryevepra e Picassos shitet për 139 milionë dollarë

Published

on

Kryevepra e Pablo Picassos e vitit 1932, Femme a la Montre (Gruaja me orë), është shitur për 139 milionë dollarë, sipas qendrës për ankande Sotheby.

Kjo është vepra e dytë më e shtrenjtë që është shitur nga ky artist spanjoll, raporton Radio Evropa e Lirë.

Por, Femme a la Montre (Gruaja me orë) është bërë vepra e shitur më së shtrenjti në ankand këtë vit.

Në të artisti e ka portretizuar Marie-Therese Walter, modelen franceze me të cilin ka pasur lidhje dashurie, dhe e ka pasur frymëzim edhe për piktura tjera.

Fillimisht piktura është vlerësuar 120 milionë dollarë, para se të vendosej në shitje.

Kjo pikturë e artistit spanjoll ka qenë më parë në pronësi të koleksionistes së artit Emily Fisher Landau, e cila e ka blerë atë më 1968.

Vepra tani është blerë prej një blerësi anonim.

Femme a la Montre, është portret i Walterit, e ulur në një karrige që ngjan me fron mbretëror dhe e ka një prapavijë të kaltër.

E njohur si “muza e artë” e Picassos, Walter ka qenë 17-vjeçare, kur është takuar me Piccason 45-vjeçar në Paris, dhe e kanë nisur një lidhje sekrete, pasi ai ka qenë ende i martuar me Olga Khokhlovan, balerinë ukrainase.

Piktura që është shitur më së shtrenjti në autorësi të Piccasos është Gratë e Algjerit, në vlerë të 179.3 milionë dollarëve, më 2015.

I lindur në Mallaga më 1881 dhe i rritur në Barcelonë, Picasso është zhvendosur në Paris më 1904, dhe është bërë një prej artistëve më të rëndësishëm të shekullit 20.

Ai i ka pasur katër fëmijë dhe ka vdekur në jug të Francës më 1973, në moshën 92-vjeçare.

Ndonëse trashëgimia e tij kreative nuk është vënë kurrë në dyshim, në vjetët e fundit rriten dilemat për sjelljen e tij.

Ai është akuzuar për qasje mizore dhe shtrënguese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending