Aktuale
Vdiq arkitekti i njohur shqiptar Petraq Kolevica
Published
2 years agoon
Arkitekti i njohur Petraq Kolevica u nda nga jeta u nda nga jeta të dielën.
Petraq Kolevica, lindi në Korçë në 11.01.1934, qytet ku përfundoi shkollën fillore dhe gjimnazin. Gjimnazi i Korçës ishte pasardhës i Liceut Francez dhe disa nga profesorët e mëparshëm vazhdonin të jepnin mësim gjatë kësaj periudhe. Ndër të tjera ishin këta mësues që ngjallën tek Petraqi, interesin dhe dashurinë për artin e poezinë. Në atë kohë ndihen ndikimet në formimin e tij nga piktorët Vangjush Mio e Vangjush Tushi.
Studimet për inxhinieri ndërtimi i kreu në periudhën 1952-1957 në Universitetin Politeknik të Tiranës.
Në me pak se 3-4 vite pas përfundimit të studimeve të larta, u dallua mes arkitektëve shqiptarë
Fillimi i viteve 70-të ishte koha kur Z.Kolevica ishte në kërkim të gjuhës së përkryer në arkitekturë. E karakterizuar si periudha e “Liberalizimit Intelektual” dhe me më pak censurë, ajo mundësoi krijimtarinë e arkitektit drejt parimeve të modernizmit, si rryma dominuese në arkitekturën botërore të atyre viteve. Projekti i Kolevicës – shkruan arkitekti Naum Mara për Objektin Biblioteka e Korçës mund të qëndronte dinjitoz në çdo qytet europian të madhësisë së Korçës të asaj kohe. Për here të parë në arkitekturën shqiptare aplikohej në një objekt social-kulturor, një arkitekturë kaq racionale dhe e proporcionuar në të njëjtën kohë, ndriçimi natyral nga lart, planimetria e lirë dhe një fasadë e gjitha e punuar në basoreliev. Hapësira e “Hollit të Librave” ishte hapësira më moderne, më transparente, e projektuar me një gjuhë arkitekturore të pastër, lakonike, ku mernin pjesë “soletat kesone” të aplikuara për herë të parë, në qytetin e Korcës.
Çka tregon qartazi se Z.Kolevica bëri më të mirën e tij si arkitekt, duke na dhuruar një “botë librash”, botën e tij.
Para e më pas këtij objekti ikonik për modernizmin Shqiptar, vetëm për një periudhë të shkurtër 20 vjeçare ai do të projektojë vepra të shkëlqyera, që edhe pse të kushtëzuara nga një kohë kursimi financiar e censure ideologjike, do të mbartin brenda minimalizmit të tyre, shpirtin romantik e poezinë e këndit të drejtë të shprehur në fasada e linja Bauhauziane. Në listën e gjatë të projekteve spikatin veç të tjerash edhe objekte banimi si, pallati në Bllok e në rrugën e Ambasadave, apo ai prapa Bankës së Shqipërisë në Tiranë, të cilët sëbashku me katër objekte të tjerë në Korçë, prej dekadash janë kthyer në shembuj të bukur të kësaj tipologjie në Shqipëri.
Objekte të projektuara e ndërtuara:
Në Tiranë
- Godina e Sanatoriumit (1958 – 1959)
- Banesa pranë ish Kinema “Partizani” (1958 – 1959)
- Blloku i banesave prapa Bankës Kombëtare (1960 – 1962)
- Godine banimi në hyrje të ish Bllokut (vitet 60′)
- Ndërtesa e Institutit të Kërkimeve Veterinare në zonën e “Kinostudios” (vitet 60′)
- Bashkëautor në ekspozitën “Shqipëria Sot” (1971)
- Ish Agjensia Ajrore Kineze në Bulevardin “Zogu i Parë” (1973 – 1975)
- Bllok banese për diplomatët në rrugën “Skënderbej” ndryshe “Rruga e Ambasadave” (1974)
- Bashkëautor në projektimin e Muzeut Historik Kombëtar (1977 – 1981)
Në Korçë
- Bllok banesash pranë stadiumit
- Bllok banesash pranë kinema “Morava” Shkolla 12-Vjeçare (1963)
- Shtëpia e Oficerëve
- Ndërtesa e parë 7 Katëshe në Shqipëri në hyrje të Korçës
- Bibloteka “Thimi Mitko” (1975)
Çmime e dekorime
Urdhër Pune i Klasit II, 7 Maj 1983
Çmimi i Republikës shkalla III, 17 Nëntor 1984
Dekorim “Mjeshër i Madh” nga ish Presidenti z. Alfred Moisiu
Dekorim “Qytetar Nderi” nga z. Gjergji Mero dhe z. Robert Damo
Kurora e Poezisë, viti 2004
Në vitet në vazhdim ndër debateve të vazhdueshme me Enver Hoxhën dhe kastën politike të asaj kohe, puna e tij censurohet dhe më pas dërgohet të punojë si teknik ndërtimi në Valias. Qysh ndër ato vite ai nuk do të ushtrojë në vazhdim profesionin e arkitektit, por nuk do të heqë dorë asnjëherë nga të shkruarit, pasioni i tij i dytë. Si pjesë e trashëgimisë së tij në publicistikë janë një mori artikujsh mbi arkitekturën, urbanistikën e jo vetëm. Jetën e tij si arkitekt dhe inxhnier ndërtimi e ai e ka përmbledhur në librin biografik “Arkitektura dhe Diktatura”, ndërkohë që pasionin e tij mbi letërsinë e përkthimin në një seri librash poetikë.
Si një arkitekt i cili shprehet publikisht për shqetësimin e tij profesional, ai mbetet edhe sot një antikonformist jo thjesht duke përkufizuar rezistencën e tij intelektuale ndaj Diktaturës, por njëkohësisht edhe antikonformizimin po aq të lidhur ngushtë me arkitekturën dhe zhvillimin urban të qyteteve.
Jeta profesionale, talenti, kultura e gjithanshme dhe përgjegjesia e lartë profesionale e Petraq Kolevicës, na fton ne që ta ndjekim dhe ta nderojmë si një pasuri e integritetit kulturor e qytetar.
Kolevices nga SHASH i eshte dhene çmimi “Mjeshtër në Arkitekturë” me date 30.10.2019 si dhe Opera Omnia Distinction ne SHARE Tirana 2020./Media Ndërtimi.
You may like
Aktuale
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Published
4 months agoon
July 25, 2024Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.
Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.
Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.
Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.
Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.
Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…
Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi
Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.
Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.
Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.
“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.
Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.
“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.
Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.
“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi
Aktuale
Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë
Published
4 months agoon
July 24, 2024Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.
Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.
Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.
Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.
Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.
Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.
Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.
Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.
Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.
“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi