Connect with us

Kulturë

Si po ndryshon arti në Prishtinës me Manifesta 14

Published

on

Manifesta 14 zhvillohet në Prishtinë. Arti do të shfaqet në të gjithë qytetin, duke përfshirë Grand Hotel dhe Bibliotekën Kombëtare. Mbi të gjitha, festivali duhet të jetë edhe për shoqërinë e qytetit – dhe kjo mund të funksionojë.

Në Prishtinë, kryeqytetin e Kosovës, bienalja e artit Manifesta ka filluar të premten dhe më pas zgjat 100 ditë deri më 30 tetor. Shumë artistë nga Kosova apo vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor do të jenë atje dhe do të prezantojnë artin e tyre. Por ata nuk do të jenë aty për artin, duan të përmirësojnë edhe jetën në vetë qytetin.

Vendi është kryesisht i izoluar dhe ka vështirësi të mëdha për vizat për vendasit, thotë autori ynë Vladimir Balzer. Prandaj, festivali i artit është një mundësi për skenën e artit kosovar dhe për artistët e rinj që të bëjnë ndryshime, të prezantohen ndërkombëtarisht dhe gjithashtu të vendosin kontakte me botën e jashtme. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për popullatën ende shumë të re kosovare. 50 për qind e popullsisë është nën moshën 25 vjeç.

Art në ndërtesat imponuese

I gjithë qyteti përdoret gjatë Manifestës. Kjo vlen edhe për Grand Hotel Prishtina, i cili është ndërtuar në vitin 1978 nën kryeministrin jugosllav Tito. Hoteli ka humbur shumë nga lavdia e dikurshme, raporton Vladimir Balzer. Por tani është ringjallur për Manifesta.

Artistë të ndryshëm shfaqin punën e tyre në disa kate, ashtu si edhe Majlinda Hoxha. Artisti kosovar është rritur në Zelandën e Re por tani është kthyer. Ajo ka portretizuar punonjësit e shtëpisë, disa prej të cilëve janë ende shumë krenarë për ndërtesën, megjithëse është në këtë gjendje vërtet shumë të trishtueshme, thotë Vladimir Balzer.

Kthehu në fokus

Përveç Hotel Grand, një tjetër vend mbresëlënës arti në qytet është Biblioteka Kombëtare, e cila është e mahnitshme vetëm për arkitekturën e saj, siç raporton korrespondentja e kulturës Claudia Wheeler: “Ajo është ndërtuar në fillim të viteve 1980 dhe duket paksa si një kryqëzim midis një xhami dhe një anije kozmike.

Biblioteka Kombëtare ka shumë çati gjysmëhënës të bëra nga pleksiglasi dhe është tërësisht e mbështjellë në një rrjet metalik, sikur kjo bibliotekë duhej mbrojtur. Një ndërtesë vërtet e çmendur, por edhe Prishtina është vendi ku mendimet ndryshojnë, siç ndodh shpesh me ndërtesat e ekspozuara. Disa e duan, të tjerë e urrejnë. Dhe tani, falë Manifesta-s, po kalon edhe më shumë në qendër të vëmendjes”.

Një vend për të gjithë

Pak jashtë qendrës është një fabrikë e vjetër, e rrënuar e tullave. Gjatë Manifestës, zyra e Berlinit Raumlabor do të zhvillojë ide se si ta bëjmë këtë vend përsëri tërheqës. Për Benjamin Foerster-Baldeniusin nga Raumlabor, është veçanërisht e rëndësishme që ky vend të jetë në duart e shoqërisë.

“Tani i takon të gjithëve këtu. Dhe ajo që ne po përpiqemi të krijojmë është në fakt hapësira e negociatave në të cilën mund të negociohet e ardhmja e këtij vendi. Gjërat lëvizin relativisht shpejt këtu. Entuziazmi atëherë mund të gjenerohet shumë shpejt. Kjo do të thotë se mund të pritet që brenda 100 ditëve nga Manifesta të vendoset se çfarë po ndodh këtu.”

Shembulli i kësaj fabrike tullash e bën të qartë se për çfarë është Manifesta, thotë Claudia Wheeler. Të shfrytëzohen sërish ndërtesat e lira, të krijohen dhoma të përbashkëta dhe pika takimi, të cilat i nevojiten urgjentisht Prishtinës dhe mbi të gjitha duhet të përfshihen gjithmonë banorët.

Ndryshe, një nga artistet më të njohura të mbështetura nga festivali është këngëtarja Dua Lipa. 26-vjeçarja nuk ka lindur në Kosovë, por prindërit e saj janë nga atje dhe kështu ka ende një lidhje të fortë me vendin. Vetë Dua Lipa do të performojë në Festivalin Sunny Hill në Prishtinë në gusht.

Artikull i shkruar nga Deutschlandfunkkultur.de.

Kulturë

“Gurë mbi Kala”, romani ku shpalosen angazhimet e qytetarisë dhe relikteve autoktone

Published

on

Në këtë kontest të njohjes së rrethanave dhe fisnikërisë së njerëzve, Ismail Arsllani shpalon vlerat dhe angazhimet e qytetarisë, të relikteve autoktone, ose dukurive të tjera tipike shoqërore që kanë mbetur si organizëm i fuqishëm dhe i trashëguar nga e kaluara historike

Një prurje e re në prozën shqipe, dhe stil të veçantë, vjen këtyre ditëve nga publicisti, romansieri dhe gazetari i mirënjohur tetovar, Ismail Arsllani, me titull “Gurë mbi Kala”. Autori ngrihet si një figurë krijuese në letërsinë e sotme bashkëkohore me vlera të mirëfillta dhe shpalos ngjarje reale të së kaluarës historike në këtë trevë të kasabasë së dikurshme te këmbët e Sharrit plak, i cili ruan kujtimet e asaj kohe përmes relikteve, të cilat edhe sot e kësaj dite i shohim syhapur te Kalaja mbi vetull të Tetovës, te rrjedha e lumit Shkumbin, te vreshtat me rrush të zi e gjetiu.

“Gjuha dhe stili i shkrimtarit është gërshetuar përgjatë gjithë mbarështimit të romanit, me një formë të butë letrare dhe të kuptueshme për gjithsecilin lexues. Si e tillë ajo të tërheq e të bën për vete, në çdo moment, me një qartësi që e lehtëson mënyrën e të kuptuarit të ngjarjes, andaj nuk është aspak e vështirë edhe në rastet kur autori i romanit përdor edhe orientalizma të shumtë, për ta bërë më interesante ngjarjen e të folmes së asaj kohe, por edhe për t’i përdorur, aty ku ka nevojë, metaforat dhe sintagmat e shumta që me aq mjeshtri stilistikore i vë në funksion, si një mjeshtër i mirë, thotë recensenti i librit”, Zeqir Kadriu.

Në këtë kontest të njohjes së rrethanave dhe fisnikërisë së njerëzve, Ismail Arsllani shpalon vlerat dhe angazhimet e qytetarisë, të relikteve autoktone, ose dukurive të tjera tipike shoqërore që kanë mbetur si organizëm i fuqishëm dhe i trashëguar nga e kaluara historike. “Kështu duke vizatuar karakteret e personazheve, qoftë ato pozitive apo negative, autori kërkon me zgjuarsi të vendos fakte historike të një etnie ekzistuese, në përputhje me njohuritë e tij artistike e estetike të kursyera dhe të grumbulluara me vëmendje, kryesisht për një të kaluar ndikuese kulturore, me tradita e zakone të bartura edhe në kohën tonë. Duke shfaqur vazhdimisht ngjarje dhe karaktere egosh të theksuara, me mjeshtëri narrative, autori, Ismail Arsllani, harmonizon lirinë shpirtërore të tij me mentalitetin e trashëguar nëpër rrjedhat e historisë së kësaj ane”, konsideron kritiku letrar, Remzi Salihu.

Romani më i ri “Gurë mbi kala” i Ismail Arsllanit, ka në brendi një lëmsh ngjarjesh të ndërlidhura njëra me tjetrën, të cilat ndërtojnë kompozicion formal të tërësisë, në strukturën e të rrëfyerit. Kemi të bëjmë me një model merceologjik, mal njohurish me informacion të duhur dijesh, kryesisht duke i lidhur ngjarjet e shumta me tërësinë, vëren kritiku Remzi Salihu, për të shtuar se këtu kemi të bëjmë me një ngjarje që ka ndodhur në të kaluarën, e cila del në skenë nga ditari i gjetur apo i fshehur në muret e kullës, e që bie në duart e narratorit Malësor Deda. Sipas tij, kemi të bëjmë me një parafiguracion, që ngërthen në vete dokumente letrare, burime historike apo edhe ndonjë rrëfim familjar, por nuk mbetet aty pa u ndërthurur edhe elementi i figuracionit artistik të rrjedhshëm gjuhësor, që ka të bëjë me botëkuptimin dhe fiksimin e autorit për këtë gjini letrare./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Kulturë

Në Muzeun “Marubi” pritet të hapet ekspozita personale e fotografëve Safet e Gjylzade Dokle

Published

on

Të premten, me 24 mars, në Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi” do të hapet ekspozita personale e fotografëve Safet e Gjylzade Dokle, kuruar nga Lek Gjeloshi.

Aktiviteti fotografik i bashkëshortëve Safet e Gjylzade Dokle u zhvillua në Borje të Rrethit të Kukësit e më gjërë, duke përshkuar një hark kohor dyzet vjeçar, nga vitet ’30-të deri në fillim të viteve ’70-të.

Në koleksionin e tyre fotografik dokumentohet historia politike, jeta shoqërore, ritualet e ndryshme dhe aspektet tradicionale të Shqipërisë verilindore të asaj kohe.

Ky koleksion, i cili përbëhet nga rreth njëzetmijë negativë, është më i madhi i dhuruar mbas viteve ’90-të në arkivin e Muzeut Kombëtar të Fotografisë “Marubi”.

Ekspozita sendërton narracionin e parë mbi të, ku një vëmendje e posaçme i dedikohet përmasës etnografike dhe ezoterizmit që ajo ofron tanimë si fluks imazherik./Media Ndërtimi

Continue Reading

Kulturë

Edicioni i katërt i Autostrada Biennale për dy muaj mbahet në Prizren, Prishtinë dhe Mitrovicë

Published

on

Nga data 7 Korrik deri më 9 Shtator 2023, në Prizren, Prishtinë dhe Mitrovicë do të mbahet edicioni i katërt i Autostrada Biennale.

Ekipi i Autostrada Biennale së bashku me kuratoret dhe artistët vizituan hapësirat potenciale për ekspozim, zhvilluan takime me komunitetin dhe u njoftuan me kontekstin lokal.

Gjatë javës është organizuar edhe një program i pasur publik në Autostrada Hangar ku artistët pjesëmarrës së bashku me kuratorët nga CuratorLab zhvilluan diskutime dhe prezantime të cilat ishin të hapura për publik.

Programi u zhvillua në bashkëpunim me Universitetin Konstfack – CuratorLab Stockholm dhe me përkrahjen e Allianz Foundation.

Autostrada Biennale si Ekspozitë Ndërkombëtare e Artit Bashkëkohor mbahet çdo dy vjet që nga viti 2017./Media Ndërtimi.

Continue Reading

Trending