Infrastrukturë
Si manifestohet racizmi mjedisor dhe klimatik në qytete
Published
12 months agoon
Pak ditë para fundit të nëntorit, Gramado, një qytet i njohur si një nga destinacionet turistike më të kërkuara në Brazilin jugor, tërhoqi vëmendjen e mediave kombëtare dhe ndërkombëtare. Fatkeqësisht, nuk ishte për shkak të festivalit të tij të filmit apo festimeve tradicionale të Krishtlindjeve luksoze. Qyteti, tashmë duke vuajtur nga javë të tëra shiu të vazhdueshëm, dëshmoi shfaqjen e çarjeve masive gjeologjike që shqyen rrugët e tij, duke krijuar një skenar të ngjashëm me filmin post-apokaliptik.
Rreziku i menjëhershëm i lëvizjes së tokës alarmoi popullsinë dhe autoritetet, të cilët evakuuan menjëherë ndërtesat në kodrat e lagjes së dënuar. Ky veprim rezultoi plotësisht efektiv dhe i përgjegjshëm, pasi një nga ndërtesat brenda zonës së caktuar u shemb vërtet tre ditë pas evakuimit. Megjithatë, vlen të përmendet një detaj: lagjja e prekur përbëhej nga rezidencat e pasura dhe hotelet e bujtinat luksoze, gjë që ngre një pyetje: a do të kishin qenë të njëjta përpjekjet nëse situata do të ndodhte në lagjet periferike me të ardhura më të ulëta?
Në rastin konkret të Gramados, mund të mos e dimë kurrë. Megjithatë, është shumë e lehtë të numërosh tragjedi të shumta mjedisore gjatë viteve në qytete të ndryshme, duke ndikuar në popullsi më të cenueshme që nuk kishin kohë as të linin shtëpitë e tyre, duke u zhdukur nën mbeturina dhe baltë.
Përballë kësaj situate, një term specifik është diskutuar gjithnjë e më shumë kur trajtohen sfidat e qyteteve bashkëkohore. Racizmi mjedisor ka të bëjë me atë se si çështjet mjedisore shikohen përmes lenteve të pabarazive sociale, veçanërisht racizmit. Ndërprerja midis racës dhe mjedisit ka ndezur diskutime rreth ndikimeve diferenciale të fenomeneve natyrore në popullatë. Ai gjithashtu trajton çështjet urbane të tilla si aksesi i pabarabartë në ujë të pastër dhe kanalizime dhe vendosja e landfilleve dhe deponive pranë komuniteteve me të ardhura të ulëta, ndër shqetësime të tjera.
Një shembull tjetër është rasti i Maceió-s në Brazil, një histori interesante sepse, pavarësisht se lidhej drejtpërdrejt me një fatkeqësi mjedisore, në këtë rast, shkaqet e tragjedisë ishin qartësisht me origjinë njerëzore, që rrjedhin nga aktivitetet e nxjerrjes së mineraleve të kryera nga një kompani.
Në mars 2018, qyteti përjetoi një tërmet 2.4 të shkallës Rihter, i ndjekur nga çarje dhe rrëshqitje të tokës që u zgjeruan gjatë muajve, duke ngritur shqetësime për banorët në lagjet e prekura. Për 40 vjet, rajoni i ishte nënshtruar minierave të kripës nga kompania petrokimike Braskem – pjesë e grupit Novonor, më parë Odebrecht – me më shumë se 30 puse që nxirrnin kripë nga nëntoka, gjë që çoi në lëvizje të vazhdueshme të tokës. Mbi 60,000 njerëz u evakuuan nga shtëpitë e tyre dhe lagjet dikur të gjalla u bënë zona fantazmë të shënuara nga struktura të plasaritura dhe të dënuara.
Shumë familje u detyruan të shpërnguleshin shpejt në zona larg qendrës së qytetit ose në komunat fqinje pa mbështetje dhe larg marrjes së kompensimit adekuat. Në këtë aspekt bie në sy pabarazia e trajtimit dhe diferenca në shpejtësinë e procesit të kompensimit mes lagjeve të mesme të prekura dhe atyre të shtresës së ulët. Vlen të përmendet se situata u përkeqësua më tej nga spekulimet urbane, të cilat, të intensifikuara pas katastrofës, rezultuan që Maceió të përjetonte rritjen e katërt më të madhe të çmimeve të pronave në vend atë vit.
Ky shembull nxjerr në pah ndikimin e rëndësishëm të nxjerrjes së burimeve natyrore si në jetën ashtu edhe në mjedisin e planetit. Ky proces jo vetëm që ndikon drejtpërdrejt në jetën, por gjithashtu kontribuon në përkeqësimin e ndryshimeve klimatike. Për shkak të këtyre dhe praktikave të tjera, po afrohet një epokë e paparashikueshmërisë dhe pasigurisë, ku ngjarjet ekstreme do të bëhen më të përsëritura. Në një kontekst të tillë, qytetet tona duhet të jenë vigjilente në sigurimin e mekanizmave të kontrollit dhe të elasticitetit, me fokus në popullatat historikisht të cenueshme që janë të ndikuara nga mjedisi dhe klima.
Pak javë më parë në Brazil, Komisioni i Kushtetutës dhe Drejtësisë i Dhomës së Deputetëve miratoi projektligjin 380/23. Ky projektligj përfshin masat për përshtatjen dhe zbutjen e ndikimeve të ndryshimeve klimatike në udhëzimet e Statutit të Qytetit, me fokus në kontekstet e cenueshmërisë. Një nga risitë e propozuara përfshin studime që analizojnë rreziqet dhe dobësitë klimatike si instrumente të politikave urbane, të cilat synojnë t’u ofrojnë bashkive një bazë solide për vendimmarrje, duke marrë parasysh sfidat specifike me të cilat përballet çdo rajon.
Tragjedia e afërt në Gramado ilustron mundësinë e parashikimit dhe parandalimit të situatave të caktuara. Pavarësisht këtyre përparimeve, mbetet një nevojë e qartë për trajtim më të barabartë në rrethana të tilla./Media Ndërtimi
You may like
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Published
5 months agoon
July 25, 2024Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Published
5 months agoon
July 25, 2024Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Published
5 months agoon
July 25, 2024Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi