Connect with us

Aktuale

Reduktimet e energjisë: çka, qysh e pse?

Published

on

Natën e Vitit të Ri, disa vendbanime në Kosovë e kaluan në terr. Me arsyetimin tashmë të zakonshëm se mbingarkesat nëpër trafo po shkaktojnë prishje, qytetarët që nga 22 dhjetori 2021 u përballën me reduktime të gjata të energjisë.

Në mes të thirrjeve nga Qeveria për kursim të energjisë që nga rënia e temperaturave më ardhjen e stinës së dimrit, Kompania për Distribuim të Energjisë (KEDS), tregoi se reduktimet do të jenë rreth dy orë dhe do të prekin të gjithë konsumatorët në kohë të ndryshme, përveç atyre emergjentë.

Por, strategjia e reduktimeve dy orëshe të energjisë nuk u aplikua në të gjitha vendbanimet njësoj. Në disa lagje të kryeqytetit, javën e parë, u raportua se nuk kishte energji për më shumë se 14 orë dhe se kur vinte energjia, vinte vetëm në një linjë. Në vendbanimet rurale, reduktimet për më shumë se dy orë, vazhduan edhe në javët në vijim.

KEDS e arsyetoi planin e reduktimeve me mbingarkesën e sistemit elektroenergjetik për shkak të rritjes së konsumit nga qytetarët, mungesës së prodhimit nga Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) pasi Njësia B2 e termocentralit “Kosova B” — termocentral i cili prodhon gjysmën e energjisë vjetore — doli jashtë funksionit më 14 dhjetor, dhe krizës botërore të energjisë me rritjen e çmimit të kësaj të fundit. Këto ditë, Zyra për Rregullatorin e Energjisë (ZRrE) po bën rishqyrtimin e jashtëzakonshëm e tarifave të energjisë, çka mund të çojë në shtrenjtimin e faturës mujore për 30-40%.

Kthimi i reduktimeve të energjisë ka nxitur debat të ashpër në mes të qeverisë dhe opozitës, ku të dyjat fajësojnë njëra-tjetrën për krizën energjetike. Ky debat është përcjellë nga një debat publik konfuz. Emërues të përbashkët të polemikës pozitë-opozitë dhe debatit publik mbeten mungesa e vendimeve proaktive nga ana e qeverisë aktuale dhe privatizimi i KEDS-it nga qeveritë paraprake.

Në këtë artikull shpjegues, K2.0 zbërthen disa nga aspektet kyçe që e rrethojnë këtë krizë energjetike në Kosovë.

Kriza e energjisë nuk erdhi befas

Që nga fillimi i vitit 2021, me lehtësimin e masave kufizuese kundër pandemisë COVID-19 dhe rritjes së kërkesës për konsum, u paralajmëruan kriza të niveleve të ndryshme anembanë botës. Në Kosovë, kriza e energjisë u shpërfaq si rezultat i bashkëveprimit të faktorëve të jashtëm dhe të brendshëm — brenda vendit prodhimi i paqëndrueshëm vendor i energjisë dhe rritja e kërkesës për konsum, ndërsa nga jashtë ndikoi rritja e çmimeve të energjisë në tregun global.

Në këtë krizë u përfshinë të gjithë akterët e këtij sektori në Kosovë (dhe për ta kuptuar më shumë rolin e secilit akter, mund t’i referoheni shiritit anësor më poshtë).

Në mars të vitit 2020, kompania Countour Global u tërhoq nga ky projekt duke etiketuar ndryshimet politike si arsye. Kompania po ashtu tha se nuk e ka ndërmend të ndërtojë projekte me thëngjill në të ardhmen dhe se ky do të kishte qenë i fundit.

Kështu që, termocentralet “Kosova A” dhe “B” mbesin të vetmit prodhues substancialë të energjisë në Kosovë, të cilët mund të pësojnë dëmtime të paparashikuara. Në anën tjetër, paqëndrueshmëria e sektorit të energjisë shkaktohet edhe nga mungesa e diversitetit në burimet e energjisë në Kosovë.

Ndërkohë që bota po i kthehet burimeve të ripërtërishme të energjisë duke synuar uljen e emetimit të karbonit, për vitin 2021 ZRrE parashikoi vetëm 222,4 GWh — apo rreth 4.1% të prodhimit vjetor të energjisë elektrike — të prodhuar nga burimet nga era, panelet diellore dhe hidrocentralet; ndërkaq liqeni i Ujmanit, i cili do të përbënte dallim substancial në fuqinë prodhuese të energjisë, gjendet në një kontest pronësie me Serbinë.

Një projekt që do t’i diversifikonte burimet e energjisë ishte edhe ai i përfolur rishtazi i ndërtimit të rrjetit të gazit që do të lidhte Kosovën me Maqedoninë e Veriut. Si rezultat, rrjeti do t’i jepte Kosovës mundësinë për ta përdorur gazin si lëndë djegëse kalimtare derisa të ketë qasje në hidrogjen. Ky projekt parashihej të bëhej me mbështetje të agjencisë amerikane, Korporatës së Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC), me kredi nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) si dhe nga Korniza e Investimeve për Ballkanin Perëndimor (KBIF).

Gazi natyror konsiderohet një nga lëndët djegëse më të pastra me emetim minimal të ndotjes dhe shumë efektiv, por shumë më i shtrenjtë se thëngjilli. Kostoja e ndërtimit të këtij rrjeti të gazsjellësit si dhe një termocentrali për prodhim të energjisë nga gazi, sipas qeverisë, parashihej të kushtonte rreth 600 milionë euro. Por, qeveria tha se ndërtimi i këtij projekti nuk ishte ekonomikisht i favorshëm, kështu që vendosi të mos e çonte përpara.

Krizën e shkaktuar nga mungesa e vizionit të qeverive të njëpasnjëshme për sektorin e energjisë këtë herë do ta paguajnë qytetarët. Ky vit mund t’i gjejë ata me një kosto shtesë në buxhetin e tyre mujor meqë pas rishqyrtimit të tarifave nga ZRrE — që po vazhdon në janar — faturat e energjisë mund të jenë mbi 30-40% më të larta.

Në qoftë se furnizimi bazohet kryesisht vetëm në termocentralet A dhe B, të cilat po vjetrohen dita-ditës dhe qëndrueshmëria e sektorit varet nga importi, i cili varet nga lëvizshmëria e energjisë në tregun global, kriza të tilla si këtë dimër do të përsëriten edhe viteve në vazhdim.

Ky artikull është prodhuar me mbështetjen financiare të “Balkan Trust for Democracy”, projekt i Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë. Opinionet e shprehura në këtë artikull nuk paraqesin domosdoshmërisht ato të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Balkan Trust for Democracy, Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara, apo partnerëve./Media Ndërtimi.

Aktuale

Ministria e Turizmit përgatit aplikimin për futjen e Vjosës në UNESCO

Published

on

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit Mirela Kumbaro ka njoftuar nisjen e punës për përfshirjen e Vjosës në listën e pasurive botërore të mbrojtura nga UNESCO, nën programin “Njeriu dhe Biosfera”.

Kumbaro ka pasur një takim me delegacionin e UNESCO-s që ka mbërritur në Tiranë, i cili do të ndjekë përgatitjen e dosjes së aplikimit. “E lumtur të prisja në Ministrinë e Turizmit dhe Mjedisit ekipin e UNESCO, me të cilët nisim punën për përfshirjen e Vjosës në listën e pasurive botërore përmes programit “Njeriu dhe Biosfera”. Është ky program global që synon të krijojë një bazë shkencore për të përmirësuar marrëdhëniet midis njerëzve dhe natyrës ku jetojnë, për zhvillimin e qëndrueshëm që mbron mjedisin.

Na pret një punë intensive në përgatitjen e dosjes së aplikimit, që Ministria e Turizmit dhe Mjedisit dhe Agjencinë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura do të dorëzojnë në UNESCO brenda këtij viti, për t’i dhënë një tjetër pasaportë ndërkombëtare mbretëreshës së lumenjve europiane e për të shtuar një tjetër xhevahir shqiptar në listën e UNESCO”, shprehet Kumbaro.

Vjosa u shpall Park Kombëtar në mars të vitit 2023. Më herët, Drejtoresha e Përgjithshme e UNESCO Audrey Azoulay vizitoi Vjosën me ftesë të Ministres së Turizmit dhe Mjedisit Mirela Kumbaro me qëllim përfshirjen e saj në listën e siteve të mbrojtura nga UNESCO, duke e vlerësuar si një prej lumenjve të fundit të egër në Europë dhe i pari Park Kombëtar i një lumi të paprekur.

Përgatitja e aplikimit është një proces i gjatë sipas standardeve të Organizatës Botërore të Kombëve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë, dhe Shqipëria do të asistohet nga ekipi i programit “Man and Biosphere”./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

AKP-ja shpall për shitje dy asete në Mal të Zi

Published

on

Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP) ka mbajtur të mërkurën ceremoninë e hapjes së ofertave të shitjeve përmes Likuidimit nr. 65, e cila përmban 26 aseteve atraktive që gjenden në Kosovë, raporton Ekonomia Online. Zëvendësdrejtori i AKP-së Muharrem Arifi, falënderoi të gjithë pjesëmarrësit duke e bërë të ditur se për herë të parë janë ofruar për shitje dy prona jashtë republikës së Kosovës.

“Ne sot po e përmbyllim procesin e tenderimit për – shitjen e 26 aseteve te Ndërmarrjeve Shoqërore ne likuidim përmes kësaj metode. Më lejoni të ju njoftoj se deri më tani janë privatizuar 2, 939 asete të ndryshme përmes shitjeve të aseteve të Ndërmarrjeve Shoqërore në administrim të Agjencisë. Nga privatizimi i përgjithshëm i ndërmarrjeve shoqërorë dhe aseteve të tyre deri më tani janë grumbulluar 784 milionë e 114 mijë euro”, tha ai.

“Nga numri i përgjithshëm prej 602 Ndërmarrjeve Shoqërore në administrim te Agjencisë procesi i likuidimit deri me tani ka filluar për 589 Ndërmarrje. Deri me tani shuma e fondeve te shpërndara tek kreditorët e ligjshëm është 61 milionë e 700 mijë euro për 307 ndërmarrje shoqërore në likuidim. Për sa i përket shpërndarjes së 20 për qind, Agjencia po vazhdon me miratimin e listave të punëtoreve dhe shpërndarjen e shumës se 20 për qind të të  hyrave nga shitjet e aseteve për punëtorët e ndërmarrjeve shoqërore dhe deri me tani kemi arritur te shpërndajmë 163,379.229. EUR numri i përgjithshëm i përfituesve te 20 për qind është 52, 092 ish-punëtorë”, deklaroi ai.

Në rajonin e Prishtinës ofrohen për shitje 4 lokale afariste të madhësive të ndryshme duke filluar me lokalin 113m² në rrugën “Luan Haradinaj” deri në 24.66m² lokali në Dardani, të përshtatshme për zhvillim të veprimtarive afariste. Në rajonin e Prishtinës, konkretisht në Lipjan ofrohet poashtu një objekt për shitje si dhe në Gadime.

Në rajonin e Mitrovicës ofrohen 9 lokale afariste për shitje, lokalet kanë hapësira të ndryshme duke filluar prej 168m² deri tek lokali me 56.4m². Në rajonin e Mitrovicës në këtë shitje është përfshirë edhe toka dhe objekti i NSh Agrokultura Stacioni i Vjetër i Veterinës në rrugën “Adem Voca”.

Ndërkaq në rajonin e Prizrenit ofrohen tri lokale atraktive të përshtatshme për zhvillim të industrive të ndryshme tjera afariste me hapësirë prej 134m² deri tek lokali me hapësire prej 60m². Në këtë shitje janë përfshirë edhe dy lokale të NSh IMF në Podgoricë, Mal të Zi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Hapet ekspozita tregtare e ndërtimit në Paris

Published

on

Ekspozita tregtare e ndërtimit Intermat u hap zyrtarisht këtë mëngjes në Paris nga drejtori i ekspozitës Christophe Lecarpentier, presidenti i Federatës Franceze të Ndërtimit Alain Grizaud, presidenti i Federatës Kombëtare Publike Botërore Olivier Salleron, së bashku me Philippe Cohet, president i DLR dhe Jean-Claude Fayat, president i EVOLIS.

Ekspozita, e cila zgjat nga 24-27 Prill 2024 në Parc des Expositions Paris-Nord Villepinte, do të shohë më shumë se 1000 ekspozues të pranishëm, me 70% të ardhur nga vende ndërkombëtare jashtë Francës.

Organizatorët e shfaqjes thonë se tema e këtij viti do të vendoset në mënyrë të vendosur mbi karbonin e ulët dhe qëndrueshmërinë dhe do të synojë të “përbëjë një vitrinë për përsosmërinë e sektorit në garën drejt zeros neto”, me qindra makineri elektrike dhe hibride që pritet të shfaqen.

Duke reflektuar më tej fokusin e tij në tranzicionin e energjisë, shfaqja do të mbahet për katër ditë në vend të gjashtë ditëve të mëparshme pasi organizatorët bëjnë oferta për të kursyer energji dhe për të reduktuar emetimet.

Intermat po rikthehet për herë të parë në gjashtë vjet pas anulimit të këstit të vitit 2021 për shkak të pandemisë.

Rikthimi i Intermat vjen gjithashtu mes një kohe të trazuar për industrinë e ndërtimit në Francë, me Indeksin e fundit të Menaxherëve të Blerjeve të Ndërtimit HCOB France (PMI) që parashikon një tjetër rënie të aktivitetit në vend në mars (duke rënë në një rezultat prej 41.0, nga 41.9 në shkurt).

Ndërkohë, perspektiva për sektorin e qirave në Francë është më pozitive, sipas Hervé Rebollo, drejtor i përgjithshëm i shoqatës franceze të qiradhënies dhe shpërndarësve DLR, i cili thotë se sektori kishte parë një “vit të mirë”, duke vënë në dukje disa fusha përmirësimi.

Duke folur për KHL në prag të shfaqjes, Rebollo tha se normat e qirave kanë qenë në rënie në Francë deri në 20% midis 2010 dhe 2020, ndërsa presioni i çmimeve nga kompanitë e mëdha të ndërtimit që negociojnë çmimet në avantazhin e tyre ka qenë në dëm të tregu./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending