Connect with us

Arkitekturë

Qeveria të hartojë dhe të zbatojë strategjinë e reformave në fushën e arkitekturës, propozon arkitekti Bytyçi

Published

on

Arkitekti nga Prishtina, Arianit Bytyçi alarmon për nivelin e ulët të respektimit nga insitucionet të Arkitekturës si disciplinë shumëdimensionale dhe e rëndësishme në promovimin e identitetit evropian të shtetit të Kosovës. Në një intervistë për ndërtimi.info, Bytyçi propozon që Qeveria e Kosovës të ndërmerr hapa konkretë të reformave për promovimin e vlerave arkitektonike përmes veprimeve insitucionale dhe ligjore.

“Ne jemi në atë nivel të ulët të respektimit të arkitekturës, sa që për sallën e Kuvendit të Kosovës dhe ambientet tjera të kuvendit, përfshirë kabinetin e kryeparlamentarit, enterieri apo arkitektura e brendshme është përzgjedhur pa asnjë konkurs arkitekture. Ky enterier është zbatuar në bazë të shijes personale apo praktikës së kompanisë që ka realizuar objektin qeveritar të Kremlinit në Moskë. Dhe, në këtë mënyrë ligjvënësve kosovarë dhe popullit të Kosovës i është imponuar kjo shije aziatike e enterierit që është lejuar të zbatohet në insitucionin më të lartë të vendit. Në mënyrë të njejtë të shijes, është realizuar edhe tek arkitektura e brendshme e amfiteatrit të objektit qeveritar ish-Rilindja, ku në këtë sallë të amfiteatrit më shumë vërehet apo potencohen “klasicizmat” e ngarkuar të foltores sesa folësi apo kryeministri kur mban fjalim aty. Pra, shija e antivlerave arkitektonike është lënë të imponohet edhe tek objektet publike”, thekson Bytyçi.

Në një intervistë për Ndërtimi.info, arkitekti Bytyçi përmend edhe shembullin e fundit, ku ministri i jashtëm i Kosovës që rrjedh nga kompania që ka realizuar enterierin e objekteve të Kuvendit dhe të Qeverisë së Kosovës, ka marrë iniciativë që ta renovojë kabinetin e ministrit të jashtëm me paratë e veta, në bazë të shijes së tij personale.

“Imagjinoni a do të mund që presidenti i SHBA-ve, Donald Trump ta ndërmerrte iniciativën që me paratë e veta t’ia ndërronte arkitekturën e brendshme objektit të Shtëpisë së Bardhë në Uashington. Kjo do të ishte e pamundur. Do të thotë: aq respektohet Arkitektura në Kosovë saqë i lihet mundësia çdokujt, qoftë edhe në nivelin institucional që të krijojë identitet arkitektonik në bazë të shijes së vet personale. Dhe, ti nuk e dallon kur shkon në zyrën e kryeparlamentarit të Kosovës, në sallën e kuvendit, apo tash edhe në kabinetin e ministrit të jashtëm, se a je në insitucion shtetëror, apo je në kompaninë private të ndërtimit, e cila i ka zyrat me shije dhe identitet të njejtë të arkitekturës së brendshme” thotë ai dhe shton se “kjo nuk do të duhej lejuar”.

“Në gjithë botën janë disa standarde për objekte shtetërore që duhet respektuar. Për shembull në SHBA, për projektimin e Bibliotekave Presidenciale janë standardet detaje që duhet të respektohen nga të gjithë projektuesit që hartojnë projektet për këtë lloj objekti shtetëror, që së fundmi janë respektuar edhe në projektin e Bibliotekës së Presidentit Obama në Çikago”, sqaron Bytyçi.

Prandaj, duke parë gjendjen kaotike të ndërtimeve në vend, Kosova duhet që të hartojë dhe zbatojë strategjinë e reformave në fushën e arkitekturës. Kështu propozon arkitekti Arianit Bytyçi.

Kjo strategji duhet të bëhet, ka thënë arkitektit Bytyçi, pasi aktualisht institucionet s’e shohin ndërtimin si proces të krijimit të vlerave arkitektonike.

Duke theksuar se institucionet e vendit aktualisht arkitekturën e shohin si proces tërësisht teknik dhe teknologjik, arkitekti Bytyçi në një intervistë për Ndërtimi.info ka treguar se si duhet të dilet nga gjendja aktuale e ndërtimit dhe arkitekturës së vendit.

“Qeveria e Kosovës t’i trajtojë me prioritet reformat në arkitekturë, përmes veprimeve të veta institucionale, që do të ishin: përfshirja e arkitekturës në dokumentin më të lartë strategjike, siç është Strategjia kombëtare e Zhvillimit, ku nuk përmendet askund arkitektura, edhepse përmenden të gjitha fushat tjera, por arkitektura dhe planifikimi hapësinor nuk përmenden fare. Hapi i dytë duhet të jetë përfshirja e reformave në arkitekturë në programin e Qeverisë së Kosovës. Dhe, mbi të gjitha të iniciohet hartimi i strategjisë, apo Politikës së Arkitekturës së Kosovës, që do të ishte shprehje e vullnetit politik institucional për t’i i ndërmarrë dhe zbatuar këto reforma. Dhe, ajo strategji apo politikë e arkitekturës do të përcaktonte të gjitha veprimet institucionale dhe akterët e zbatimit të këtyre veprimeve me qëllim që të krijohen rrethana të favorshme dhe afirmative për të krijuar arkitekturë në Kosovë”, ka thënë ai.

Si pjesë e strategjisë duhet të jenë edhe reformat në arsim, ku mes tjerash Bytyçi propozon që të të ndërmirret iniciativa për botimin e literaturës universitare në fushën e Arkitekturës, Planifikimit Hapësinore dhe të Ndërtimit.

“Në Fakultetin e Arkitekturës të Universitetit të Prishtinës nuk ka literaturë adekuate, libra universitarë në gjuhën shqipe apo ka fare pak. Askush deri më tani nuk ka marrë iniciativën që së paku nëse nuk munden ata profesorë të krijojnë vetë vepra universitare për arkitekturë, atëherë të marrin të drejtat e autorit nga autorë ndërkombëtarë dhe të përkthejnë literaturën profesionale për arkitekturë. Sepse, nuk mund të dalë një arkitekt i suksesshëm nëse nuk ka literaturë bazike. Dhe, unë mendoj se kjo mund të bëhet. Kemi Ambasadën Amerikane, si dhe ambasadat tjera të vendeve mike të Kosovës, të cilat mund të na ndihmojnë që së paku ata të na heqin shpenzimet e të drejtës autoriale të profesorëve të arkitekturës që kanë krijuar vepra universitare për arkitekturën dhe planifikimin, si dhe mundësisht të na mbështesin edhe përkthimin profesional të kësaj literature profesionale, dhe në këtë mënyrë studentët të kenë literaturë adekuate për të studjuar. Kjo është një kërkesë imediate që duhet mënjëherë të zbatohet” – thekson arkitekti Arianit Bytyçi.

Hartimi dhe zbatimi i Strategjisë (Politikës) së Arkitekturës së Kosovës, sipas Bytyçit është i pashmangshëm, pasi është tashmë praktikë e suksesshme e vendeve europiane, si Danimarka, Holanda, Norvegjia dhe vendeve tjera të Bashkimit Evropian. Madje në këtë fushë funksionon edhe Forumi Evropian i Politikave të Arkitekturës, ku marrin pjesë vendet anëtare të BE-së dhe nga ku vendi ynë mund të përfitojë mbështetje substanciale në hartimin dhe zbatimin e Politikës së Arkitekturës së Kosovës, si dokument qeveritar i reformave në këtë fushë.

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending