Connect with us

Aktuale

Pritet të hapet tregu 550 vjeçar “Kapalıçarşı”, mbyllja më e gjatë në historinë e tij

Published

on

Një heshtje e egër ka rënë mbi Pazarin e Madh të Stambollit, një nga tregjet më të vjetra, më të mëdha dhe më të vizituara në botë, ku një përzierje e gjuhëve, kulturave dhe tregtisë ka gumëzhitur me shekuj.

Por tani, siç raportojnë mediat turke, përcjell Telegrafi, aty ka shenja jete ndërsa punëtorët e bashkisë bredhin rrugicave të tij të shkreta, duke spërkatur dyshemetë, kolonat dhe muret përpara dyerve që priten të rihapen të hënën për herë të parë në dy muaj.

Pazari – shtëpia e pothuajse 3,000 dyqaneve që punësojnë më shumë se 30,000 njerëz – u mbyll në 23 mars, si pjesë e masave për të frenuar përhapjen e coronavirusit të ri, i cili ka vrarë mbi 4.300 njerëz në Turqi.

Zyrtarët thonë se ajo ka qenë mbyllja më e gjatë në historinë e pazarit më shumë se 550-vjeçar, përveç mbylljeve të detyruara pas zjarreve dhe tërmeteve.

Tregu vizitohet zakonisht nga 150,000 njerëz çdo ditë – dhe nga 42 milionë vizitorë vetëm vitin e kaluar – ndërsa tregtarët bëjnë thirrje në dhjetëra gjuhë për të joshur turistët në dyqanet e tyre.

Tani të gjitha dyqanet janë mbyllur, me përjashtim të rreth 20 zyrave të shkëmbimeve dhe dyqaneve të argjendarisë të cilat kanë mbetur të hapura për arsye ekonomike, me vetëm klientë të veçantë.

Siç thuhet më tej, pazari është dezinfektuar çdo të mërkurë gjatë mbylljes, ndërsa portierët kanë pastruar çdo mëngjes.

“Me vullnetin e Zotit ne do të rihapim tregun tonë në një mënyrë të shëndetshme më 1 qershor”, ka thënë Fatih Kurtulmush, kryetari i bordit të Pazarit të Madh për AFP.

“Kam besim se vendi ynë do të fillojë të pranojë turistë nga mesi i qershorit duke i kushtuar vëmendje rregullave të higjienës”, ka thënë ai brenda tregut historik, përcjell Telegrafi.

Megjithatë, Kurtulmush shtoi se nuk pritet shumë aktivitet në javët e para.

“Unë besoj se turistët do të fluturojnë për në Stamboll deri në fund të qershorit, sepse ata nuk mund të bëjnë pa: Pazarin e Madh, xhaminë Aja Sofia dhe Xhaminë Blu”.

Pazari ndodhet në gadishullin historik të Stambollit, shtëpia e Xhamisë së Sultanahmetit, e quajtur gjithashtu Xhamia Blu, dhe muzeut antik Aja Sofija të kthyer nga xhamia.

‘Zemra e ekonomisë’

Sipas Daily Sabah, Pazari i Madh u ndërtua në vitin 1455, dy vjet pasi osmanët morën Stambollin – i njohur atëherë si Kostandinopojë – nga Bizantinët.

Tregu lulëzoi, duke u zgjeruar me shpejtësi me Perandorinë Osmane në rritje, dhe deri në shekullin e 17-të ajo kishte marrë formën e saj të tanishme, duke i dhënë pazarit emrin e tij turk: Kapalıçarşı (treg i mbuluar).

“Pazari ynë i Madh – zemra e ekonomisë, kulturës, historisë dhe turizmit – asnjëherë nuk është mbyllur përveç katastrofave natyrore”, ka bërë të ditur Kurtulmush, përcjell Telegrafi.

“Ne duhej të bënim një pauzë për shkak të COVID-19 që ka tronditur botën sepse ne duhej të jepnim përparësi për sigurinë dhe shëndetin para ekonomisë”, ka thënë ai.

Pasi Turqia njoftoi rastin e parë të konfirmuar në mes të marsit, skanimet shëndetësore u kryen për tregtarët e tregut.

Shtatë u konfirmuan se kishin coronavirus, tha Kurtulmuş, duke shtuar se ata mund të ishin infektuar nga shumë turistë të huaj.

‘Si do ta paguajmë qiranë?’

Pazari do të rihapet me rregulla të rrepta të përcaktuara nga Ministria e Shëndetësisë, të cilat përfshijnë përdorimin e detyrueshëm të maskave të fytyrës dhe një kufi në numrin e klientëve të lejuar brenda.

Tregtarët shqetësohen pasi pazari nuk ka të ngjarë të shohë shumë turistë për ca kohë, megjithëse Turqia gradualisht po lehtëson kufizimet e saj, përfshirë hapjen e qendrave tregtare.

“Turizmi është shtylla kurrizore e ekonomisë së Pazarit të Madh. Ne do të shohim kur do të vijnë turistët”, tha Ayhan Oğuz, një argjendar në rrugicën kryesore të pazarit.

“2020 duket se është një vit i humbjeve ekonomike për ne. Nëse biznesi kthehet në normalitet, hapet turizmi dhe fluturimet rifillojnë deri në shtator, unë besoj se edhe ne do të kthehemi në normalitet”, thotë me shpresë ai.

Ndërkohë Namık, një argjendar tjetër, kishte një vështrim të zymtë: “Ne jemi në rënie. Si do ta paguajmë qiranë?”. “Dyqani do të hapet, por nuk ka klientë…”, ka shtuar ai.

Por Kurtulmush ka besim.

“Kam besimin se Pazari i Madh do të marrë veten dhe do të kompensojë humbjen ekonomike deri në fund të vitit”, vlerëson ai.

Aktuale

Pas Danimarkës, edhe Belgjika propozon ta ndërtojë një burg në Kosovë

Published

on

Pas Danimarkës, edhe në Belgjikë është hedhur ideja për ndërtimin e një burgu në Kosovë ku shteti belg do t’i sillte të burgosurit pa dokumente për të vuajtur dënimin. Këtë ide e ka thënë deputeti belg Theo Francken nga partia “N-VA” në një intervistë për gazetën “Het Nieuwsblad”.

Sipas deputetit Francken, kjo ide përshtatet në mënyrë të përkryer me ndalimin e azilit, gjë që partia e tij e ka kërkuar prej kohësh.

Propozimi i deputetit Francken është përfshirë në manifestin zgjedhor të N-VA. Ai e sheh edhe si zgjidhje për dekonstruksionin e burgjeve.

Mediat belge shkruajnë se stafi i burgjeve belge do të jetë i lumtur për një ide të tillë, megjithatë sa është e realizueshme?

An-Sofie Vanhouche, profesoreshë e kriminologjisë në VUB, ka zbutur pritshmëritë lidhur me këtë ide. Sidomos nëse krahasimi bëhet me Danimarkën, sepse marrëveshja Danimarkë-Kosovë nuk është zhvilluar plotësisht.

“Burgu në vetvete është ndërtuar tashmë. Megjithatë shumë gjëra duhet të rregullohen dhe shumë mbeten të paqarta,” tregon Vanhouche nga bisedat që ajo pati me kolegët e saj danezë në shkurt.

Ndërtimi i një objekti është mjaft i thjeshtë, transferimi i njerëzve në Kosovë nuk është, thotë ajo.

“Të arrestuarit nuk duan thjesht të transferohen në një vend tjetër. Vetëm për shkak se janë dënuar nuk do të thotë se ata nuk i ruajnë të drejtat e tyre.”, ka thënë ajo.

Vanhouche ka ngritur edhe pikëpyetje nëse mund të garantohen të drejtat e njeriut në burgjet në Kosovë.

“Ky është problemi i parë për Danimarkën. Shumë avokatë nuk e konsiderojnë këtë të realizueshme.”, ka shtuar ajo./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Mbahet “Konferenca Studentore Ndërkombëtare e Inxhinierisë së Ndërtimit” (ISCCE 2024)

Published

on

Sot, në mjediset e Fakultetit të Inxhiniersië së Ndërtimit këtu në UP, filloi maratonën tre-ditore “Konferenca Studentore Ndërkombëtare e Inxhinierisë së Ndërtimit” (ISCCE 2024). Rektori i Universitetit të Prishtinës, Prof. Qerim Qerimi, bashkë me Rektorin e Universitetit Politeknik të Tiranës, Prof. Andrea Maliqari, dhe Dekanët e Fakulteteve të Inxhinierisë së Ndërtimit në Prishtinë, Prof. Florim Grajçevci dhe Tiranë, Prof. Neritan Shkodrani, nën një tempull të dijes ngritën në piedestal arritjet e studentëve të fushave të inxhinierisë së ndërtimit, duke i kurorëzuar në këtë Konferencë Ndërkombëtare.

Në panele të rezervuara iu kushtua rëndësi edhe folësve të ftuar nga anë e mbanë bota. Profesorë e inxhinierë të shquar nga Prishtina, Tirana, Stambolli, Praga, Vjena e Shkupi, shpalosën para më shumë se 300 pjesëmarrësve, hulumtime shkencore e tema inxhinierike të prekura për herë të parë në rajon.

Ky event i shënuar është arritje e madhe për të gjitha institucionet e Universitetit të Prishtinës, marrë parasysh gamën e madhe shkencore që po e shpalosë.

Nën organizimin e Fakulteteve të Inxhinierisë së Ndërtimit në Universitetin e Prishtinës dhe Universitetin Politeknik të Tiranës, sot filloi kjo konferencë me përmasa tejet të kënaqshme duke ngritur nivelin akademik të studentëve në Universitetin tonë dhe më gjerë.

Maratona e kësaj ngjarje të shënuar vazhdon edhe për dy ditë të tjera radhazi, për të shpërfaqur edhe punën e shkencore të studentëve pjesëmarrës./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Një e treta e evropianeve nuk e kuptojnë se si funksionon inflacioni

Published

on

Një e treta e evropianeve nuk e kuptojnë se si funksionon inflacioni, sipas një sondazhi të Eurobarometrit. I njëjti sondazh zbuloi se vetëm 18% e qytetarëve të BE-së ishin në gjendje të tregonin një nivel të lartë edukimi financiar. Sipas sondazhit, 65% e qytetarëve të BE-së janë të vetëdijshëm se, në kohë inflacioni pozitiv, fuqia blerëse e parave të tyre ulet, që do të thotë se ata mund të blejnë më pak se më parë me të njëjtën sasi parash.

Në tetor 2022, inflacioni vjetor në BE arriti nivele të papara në katër dekadat e mëparshme në 11.5%. Ndërsa rritja e kostos së jetesës ishte shqetësimi më urgjent për 93% të evropianëve në atë kohë, me sa duket një e treta e qytetarëve të BE-së nuk e dinë se si inflacioni ndikon në jetën e tyre. Sondazhi i Eurobarometrit, i kryer në mars-prill 2023, përfshiu pyetje mbi njohuritë financiare dhe sjelljen për të matur njohuritë financiare në të gjithë vendet e BE-së.

Vetëm rreth një e katërta e të anketuarve (26%) në BE iu përgjigjën saktë të paktën katër nga pesë pyetjet mbi njohuritë financiare. Gjysma iu përgjigj saktë vetëm dy ose tre pyetjeve, ndërsa një tremujor tjetër i gjeti pyetjet veçanërisht sfiduese. Performuesit më të mirë ishin Holanda (43%), Danimarka (40%), Finlanda (40%) dhe Estonia (39%) ku rreth katër në 10 të anketuar shfaqin një nivel të lartë njohurish financiare. Rumania dhe Portugalia raportuan rezultatet më të këqija në nivelet e larta të njohurive financiare me 13% dhe 16%, respektivisht.

Ndër katër ekonomitë e mëdha të BE-së, vetëm Gjermania kishte një rezultat më të lartë se mesatarja e BE-së në këtë tregues. Ndërsa rezultatet e Francës dhe Italisë ishin pak më poshtë mesatares së BE-së, kjo shifër ishte dukshëm e ulët në Spanjë me 19%.

Anasjelltas, përqindja me një rezultat të ulët ishte më e larta në Qipro dhe Rumani (të dyja 30%), e ndjekur nga Greqia (29%) dhe Portugalia (28%). Sondazhi zbuloi se 35% nuk e kuptonin se si inflacioni ul fuqinë e tyre blerëse. Pyetja ishte: Në BE, 22% thanë se mund të blinin të njëjtën sasi, dhe 7% u përgjigjën se mund të blinin më shumë se sot. Gjashtë përqind e pjesëmarrësve nuk kishin përgjigje.

Përqindja që iu përgjigj saktë kësaj pyetjeje (“Më pak se sa mund të blini sot”) ishte nën 60% në Qipro, Portugali, Greqi, Rumani dhe Itali, ndërsa Finlanda dhe Estonia kishin përqindjen më të lartë me 84%. Njohuria e përgjithshme financiare bazohet në njohuritë financiare dhe rezultatet e sjelljes. Mesatarisht, në të gjithë BE-në, 18% e të anketuarve kanë një rezultat të lartë për nivelin e përgjithshëm të edukimit financiar, 64% kanë një rezultat mesatar dhe 18% një rezultat të ulët.

Përqindja me një rezultat të lartë varionte nga 11% në Portugali dhe Letoni në 27% në Danimarkë, Slloveni dhe Suedi dhe 28% në Holandë. Përkundrazi, përqindja me një rezultat të ulët ishte më e larta në Finlandë (27%), Letoni (24%), Belgjikë (22%) dhe Spanjë (22%). Duke parë rezultatet e nivelit socio-demografik, proporcioni me një rezultat të lartë në arsimimin e përgjithshëm financiar është më i lartë midis:

meshkuj (24% krahasuar me 13% të femrave);

të anketuarit e moshës mbi 39 vjeç (20%, krahasuar me 13% të moshave 18-24 dhe 16% të atyre të moshës 25-39 vjeç);

të anketuarit me nivel të lartë arsimor (26%, krahasuar me 16% të atyre me nivel të mesëm dhe 12% për ata me nivel të ulët arsimor).

BE-ja po punon për të siguruar që qytetarët e saj të kenë njohuritë dhe aftësitë që u nevojiten për të marrë vendime të mira financiare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending