Connect with us

Arkitekturë

Pesë gratë më të anashkaluara në historinë e arkitekturës

Published

on

Shikuar në historinë e arkitekturës, gratë në këtë profesion mund të thuhet se janë një “shpikje “ e vitit 1950, së bashku me materialin elastikë e timonin për drejtim, por kjo është shumë larg nga e vërteta. Emra të shumtë si si Le Corbusier, Mies, Wright dhe Kahn shpesh janë frymëzuar nga shumë gra, mirëpo mentalitetit dhe qasja ndaj gruas në atë kohë ishin të prirur për neglizhimin e punës së grave.

Më poshtë gjeni emrat e disa prej grave më të neglizhuara në historinë e arkitekturës, sipas ArchDaily.

Sophia Hayden Bennett

Ka lindur në vitin 1869 në Santiago, Kili ishte gruaja e parë që mori një diplomë në arkitekturë nga MIT në vitin 1890. Mirëpo kjo diplomë nuk i siguroi punë dhe pas një përpjekje të pa suksesshme për të gjetur punë si arkitekte ajo u dorëzua dhe filloi punën si mësuese e vizatimit teknike në një shkollë të lartë në Boston. Në vitin 1891 ajo mori pjesë në një garë për krijimin e ndërtesës së gruas e cila do të ishte pjesë e ekspozitës kolumbiane të botës nga Daniel Burnham në Çikago. Propozimi i Haydeni bazuar në temën e saj të diplomës ishte për një ndërtesë trekatëshe në stilin Italian të Rilindjes. Dizajni i Hayden fitoi vendin e parë në mesin e trembëdhjetë konkurrentëve. Hayden mori një mijë dollarë, që ishte një e dhjeta e asaj që shumica e njerëzve morën për punën e tyre. Megjithatë gjatë ndërtimit të ndërtesës shumë problem të menaxhimit dhe kërkesat e shumta për ndërtim nga komuniteti I ndërtimit e dëshpëruan shumë Hayden. Nga stresi i vazhdueshëm ajo u detyra të vendoset në një sanatorium për një periudhë pushimi të detyruar. Ky lloj përfundim i kësaj gruaje luftarake mbeti si një dëshmi për mentalitetin e asaj kohe që gratë nuk kishin vend në botën e arkitekturës. Pas ekspozitës Hayden më kurrë nuk punoi si arkitekte.

Marion Mahony Griffin

Marion Mahony Griffin nuk ishte vetëm femra e parë arkitekte e licencuar në botë, por ishte gjithashtu punonjësja e parë e Frank Lloyd Wright. Ka lindur në vitin 1871 dhe përfundoi studimet në arkitekturë në MIT në vitin 1894. Pas diplomimit ajo filloi punën tek një kushëri i saj i cili ndante ndërtesën me disa arkitektë tjerë duke përfshirë edhe Wright, i cili e punësoi atë në vitin1895. Mahoney ushtroi një ndikim të konsiderueshëm në zhvillim e stilit Praire që shumë shpejt u bë sinonim i punës së Wright. Siç ishte tipike për atë kohë ai nuk e atribuonte atë fare për punën e saj. Bashkëpunimi i tyre përfundoi ne vitin 1909 kur Wright u largua për në Evropë, më vonë ajo u punësua nga pasardhësi i Wright, me kusht që ajo të kishte kontroll të plotë të dizajnit. Në vitin 1911 ajo u martua me Walter Burley Griffin dhe të dy së bashku fituan një garë për dizajnimin e kryeqytetit të ri Australian, Canberra. Çifti u shpërngul në Australi për të mbikëqyrur projektin, dhe më vonë u zhvendos në Indi, ku vazhduan punën deri në vitin 1937 kur Griffin vdiq. Pas vdekjes së tij, Mahoney nuk punoi më kurrë si arkitekte deri në vdekjen e saj në vitin 1961.

Eileen Gray

Eileen Grey u lind në vitin 1878 dhe vinte nga një familje e pasur aristokrate nga Enniscorthy i Irlandës. Ajo studio artin në Londër dhe më pas u shpërngul në Paris në vitin 1902 për studime të mëtejshme. Për të përsosur aftësitë e saj në punën më llaç ajo themeloi një studio më zejtarin japonez Seizo Sagawara. Studioja e saj arriti famë të madhe dhe shpejt morri oferta për komisione të dizajnit të brendshëm nga klientë shumë të pasur. Veçanërisht tek dizajnët arkitektonikë llaçi u përdor për të ndarë hapësirën. Nga përvoja e saj në dizajnimin e brendshëm ajo krijoi E-1027 një shtëpi pushimi në jug të Francës së bashku më të dashurin e saj Jean Badovici. Kjo shtëpi ishte një nga provat më të mëdha të Gray-it me dizajne radikale të mobileve duke mbetur vepra e saj më ikonike. Pas ndarjes nga Badovici, Grey u distancua nga shtëpia megjithatë kjo shtëpi u bë fiksim për Le Corbusier, i cili ndërtoi një shtëpi të vogël në stilin e E-1027. Grey pjesën tjetër të jetës i‘a kushtoj dizajneve arkitektonike. Në vitin 1937 dizajnet e saj për një qendër pushimi u paraqitën në pavionin e Esprit Nouveau të Le Corbusier në Ekspozitën e Parisit. Megjithatë ajo u distancua nga komunitetit dhe vetëm dy dizajne të saj janë ndërtuar. Ajo vdiq në vitin 1976. Aktualisht ekziston një ekspozitë në qendrën Pompidou në Pairs, si dhe një ekspozitë e përheshme në Muzeun Kombëtar të Irlandës.

Lilly Reich

Shumë prej veprave më të famshme të Mies Van der Rohe, veçanërisht në fushën e dizajnit të orendive, nuk do të kishin qenë të mundur pa këtë grua. Lilly Reich ka lindur në vitin 1885 në Berlin, ku më pas u zhvendos në Vjenë pas shkollës së mesme në industrinë e qepjes (qëndisje) një karrierë dizajni e përshtatshme për gratë në atë kohë. Në vitin 1911 ajo u kthye në Berlin ku filloi të punojë në dizajnë dhe si projektuese e mobileve ku edhe i’u bashkua Deutscher Werkbund një federatë gjermane e punës, që në vitin 1920 e bëri drejtoreshën e parë femër. Puna e saj si projektuese e çoi në Frankfurt, ku u takua me Mies Van der Rohe. Bashkëpunimi i tyre ishte shumë i suksesshëm ku dyshja u emërua në krye të pavionit artistik të Gjermanisë në ekspozitën botërore të Barcelonës, duke çuar në hartimin e një prej veprave më të njohura të Miesit që shquhet si përcaktuese e modernizmit. Më pas Reich u emërtua si drejtoreshë në ndërtimin e shkollës “Bauhau”, shkollë kjo që u mbyll nën presionin e Partisë Socialiste Kombëtare në vitin 1933. Parneriteti i saj 12-vjeçar me Mies përfundoi gjatë luftës kur ai u nis për Amerikë. Ajo arriti të shpëtojë mbi 4000 dizajne nga borbardimet, megjithatë studioja e saj u bombardua më vonë. Pas luftës ajo ligjëroi në Universitetin e Arteve të Berlinit dhe vdiq në vitin 1947.

Charlotte Perriand

Ka studiuar dizajnin e mobileve në Paris. Ajo aplikoi për një punë në studion e Le Corbusier në vitin 1927 ku u refuzua. Megjithatë më vonë kur puna e saj u shfaq në sallonin d’Automne, Le Corbusier ishte i impresionuar nga puna e saj dhe i ofroi një punë në dizajnin e mobileve. Një vit pasi që u bashkua në studion e tij, Perriand ishte dizejnatorja kryesore e tri prej ikonave më të mëdha të Le Corbusier, B301, B306 dhe Grand Comfort Comfort LC2. Pikëpamjet e saj zhvendosën në të majtë kur ajo filloi të bëhej pjesë e shumë organizatave majtise duke themeluar Union des Artists Moderns në vitin 1937. Dizajnet e saj u zhvilluan në përdorim më të madh të drurit dhe zhvillimin e mobileve funksionale. Në vitin 1940 ajo u ftua për të udhëtuar në Japoni për t’u bëre këshilltare në Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë. Dy vjet më vonë lufta e detyroi të largohej nga vendi. Ndërkohë që u kthye në Evropë ajo u arrestua në një bllokadë detare që e dërgoi në Vietnam. Atje ajo studio dizajnin lindor të gërshetuar me zdrukthëtari që pati një ndikim të madh në punën ë saj të mëvonshme.

Click to comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending