Connect with us

Arkitekturë

Objektet fetare në Voskopojë, gjurmë të arkitekturës që nuk vdes kurrë

Published

on

Voskopoja edhe pse u dogj tri herë gjatë shekujve përsëri ka gjurmë të shkëlqimit të saj të dikurshëm. Përpos natyrës së mrekullueshme të këtij vendi që të fton me gjithë magjinë e saj ajo ruan në brendi të saj thesare të paçmuara të artit mesjetar.

Në Voskopojë ruhen pesë bazilika të mëdha, një manastir, shtatë kisha, dy ura, disa fragmente të rrugëve kryesore të qytetit dhe qindra katrorë piktura murale, të cilat japin imazhin e gjurmëve të një arti që nuk vdes kurrë.

Ajo që i japin pigmentin shpirtëror një vizite në Voskopojë janë kishat e famshme që mbajnë afreske me vlera të jashtëzakonshme në gjithë zonën e Ballkanit. Cilat janë ato:

Kisha katedrale “Fjetja e Shën Mërisë

Kisha katedrale Fjetja e Shën Marisë është kisha më e madhe në Voskopojë dhe ka shërbyer edhe si katedrale e qytetit. Në oborrin e saj ka qënë dikur selia e qëndrimit të përkohshëm të mitropolitëve si dhe paraklisi i Shënjtorëve Anargjendë Kozma e Damian, ndërsa një tjetër paraklis, dedikuar Shën Marenës, është ndërtuar në anën veriore, ngjitur me murin e katedrales. Nga tërësia e ndërtimeve të dikurshme të katedrales “ Fjetja e Shën Marise” është ndërtuar rreth vitit 1699 dhe paraqet një kombinim të përkryer të planit bazilikal me mbulesat hapësinore të kurbëzuara, duke formuar një ndërtim bazilikal të një lloji të veçantë për kohën. Kisha është pikturuar më 1712 nga tre piktore nga krahina e Agrafas në Greqi, Thedhori, Anagnosti dhe Steriani. Në programin ikonografik vendin kryesor e zë Hymni Akathist, që i dedikohet Shën Marisë dhë përbëhet nga 24 skena, aq sa strofa ka edhe hymni. Ikonat e ikonostasit janë pikturuar në vitin 1703 nga Konstantin Ieromonaku, një nga piktorët më të mirë të ikonave të shek. 18-të.

 Manastiri i Shen Joan Prodhromit

Manastiri i Shen Joan Pararendesit është themeluar në shekullin e 14-të dhe gjatë periudhës së lulëzimit të Voskopojës, në shekujt e 17-te e 18-të, u bë një nga mbështetjet më të fuqishme ekonomike dhe eklesiastike të Arkipeshkopatës së Ohrit. Kisha e këtij manastiri është ndërtuar më 1632 sipas tipit Athonit, trekonkësh, me plan në formë kryqi mbuluar me një kupolë të vendosur mbi një tambur të lartë. Interieri i kishës u dekurua me piktura në vitin 1659. Narteksi i kishës është ndërtuar dhe pikturuar nga fundi i shekullit 17-të, ose nga fillimi i shekullit të 18-të. Konakët e manastirit dhe vetë kisha u dëmtuan rëndë nga bombardimet e nazistëve gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore.

 Kisha e Profet Ilias

Kisha e Profet Ilias është ndërtuar më 1751 pranë rrugës së vjetër të karvaneve që lidhte Voskopojën me Beratin. Bazilika e Profet Ilias është bazilika e fundit e ndërtuar gjatë periudhës së lulëzimit të Voskopojës dhe i përket një tipi bazilikal të ndryshëm nga ai i ndërtuar deri në atë kohë në këtë qytet. Bazilika e Profet Ilias i përmbahet më me besnikëri tipit klasik të bazilikës dhe ka mbulesë druri. Megjithëse ndodhet në gjendje të degraduar, përsëri krijon impresione si në interier, ashtu edhe në eksterier, si edhe me peisazhin që shpaloset nga pozicioni dominues qe ajo ka. Në perëndim të naosit ka qenë narteksi dhe në jug ka qenë arkada, të cilat janë rrënuar nga tërmeti i vitit 1960. Ndërtimet e tjera që ngriheshin brenda oborrit të kishës rrethoheshin nga mure të larta guri, ku theksi kryesor e jepte këmbanaria.

 Kisha e Shën Athanasit

Kisha e Shën Athanasit është ndërtuar mbi kodrën me të njëjtin emër, e cila ka shërbyer edhe si varrezë e qytetit të Voskopojës. Kisha e Shën Athanasit është kisha e katërt e të njëjtit tip, bazilik me të njëjtat mbulesa të kurbëzuara, e ndërtuar në Voskopojë. Kisha është ndërtuar gjatë viteve 1721-1724, ku më 1721 ka përfunduar naosi dhe më 1724 ka përfunduar arkada. Narteksi është rrënuar nga tërmeti i vitit 1960.Pikturimi i naosit dhe arkadës ka përfunduar në qershor të vitit 1745 nga vëllezërit Konstantin dhe Athanas nga Korça, të mbiquajtur “Zografi”. Pikturat e naosit dallohen për programin ikonografik tepër të veçantë, ku prezantohet një cikël tepër i zgjeruar me skena të shumta të martirizmit të shenjtorëve dhe ku trajtimi i hollësishëm deri diku makabër i torturimit të tyre tejkalojnë fantazitë e shikuesit. Në pikturat e arkandës vëllëzërit Kostantin dhe Athanas kanë prezantuar me mjeshtëri një cikël të zgjeruar të Apokalipsit, i cili konsiderohet si cikli më i plotë i prezantuar në afreske deri në atë periudhë. Ikonat e ikonostasit janë punuar në vitin 1726 nga Konstantin Iermonaku, i cili ka qëne një prej mjeshtrave më të mëdhenj të punimit të ikonave në fillim të shek. të 18-të.

 Kisha e Kryeengjejve Mihal dhe Gabriel

Kisha e Kryeengjejve Mihal e Gabriel thirret shkurtimisht si “kisha e Shën Mëhillit”. Kisha ka qenë pjesë e një kompleksi ndërtimesh, ku bënin pjesë kisha e Shën Spiridonit, kisha e Shën Varvarës dhe disa ndërtime të tjera ndihmëse të ngjitura në murin verior të naosit. Sot nga i gjithë kompleksi i kishës së Shën Kryeengjëjve Mihal e Gabriel, ruhen vetëm naosi dhe narteksi. Arkada, ose hajati ka qënë një ndërtim pak vite më i vonshëm se sa naosi, dhe është rrënuar gjatë tërmetit të vitit 1960. Kisha është e tipit bazilik me mbulesa të kurbëzuara dhe paraqet interes në stilin e elementëve arkitektural si një ndërtim disi më arkaik se bazilikat e tjera po të këtij tipi në Voskopojë. Kisha mendohet të jetë ndërtuar në vitin 1696. Pikturimi i saj është kryer në vitin 1722 nga një piktor, që, megjithëse ende anonim, konsiderohet si një prej mjeshtrave të shkëlqyer të kësaj periudhe.

Kisha e Shën Kollit Voskopojë

Ndodhet në qendër të fshatit. Është ndërtuar në vitet 1721-1722. Ka formë klasike të mesjetës së vonë. Është ndërtuar me gurë, ka qemerë .Ka elemente lidhje zinxhirë druri, kurse çatia është e mbuluar me rasa guri. Në kishë ruhen afreske të vjetra që prezantojnë rreth 100 figura biblike. Brendësia e kishës u pikturua nga një prej artistëve më të njohur shqiptarë të kohës David Selenica. Me interes është edhe mbishkrimi i lënë prej tij, në të cilën jepen të dhëna për pikturën murale të saj, ndërsa hajati i kishës i përbërë nga harqe, është pikturuar nga dy piktorë të tjerë të shquar, me origjinë nga Korëa, vëllezërit Kostandin dhe Athanas Zografi në vitin 1750. Kambanarja e saj ka mundur që t’u rezistojë rebesheve të kohës, por që aktualisht kërkon një ndërhyrje restauruese.

Është shpallur monument kulture në vitin 1948. Duke qenë e kompletuar nga ana arkitektonike dhe nga piktura murale, ajo sot është nja nga kishat më të vizitueshme të Qëndrës Historike Voskopojë.

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending