Industria e ndërtimit është një nga më të mëdhatë në botë, dhe çimentoja dhe betoni janë fjalë për fjalë blloqet ndërtuese të suksesit të saj.
Duke evoluar nga shpellat prehistorike te rrokaqiejt e sotëm, strukturat e betonit kanë dhe do të vazhdojnë të jenë komponentë jetikë të qytetërimit modern, duke ofruar mbështetje afatgjatë dhe të besueshme për ndërtesat, rrugët, urat, tunelet dhe digat.
Aq sa betoni është materiali më i konsumuar në Tokë, i dyti pas ujit, ndërsa çeliku i përdorur për ta përforcuar është deri tani metali më i përdorur. Por kjo nuk vjen pa kosto të larta mjedisore: betoni përbën 8% të emetimeve globale të CO2, shumica e të cilave vijnë nga nxjerrja dhe transportimi i materialeve agregate si rëra, zhavorri dhe guri i grimcuar.
Një pjesë e madhe e ndërtimit të qyteteve më të shëndetshme po e bën betonin më të qëndrueshëm, por kjo vjen me shumë sfida. Ndalimi i prodhimit të betonit thjesht nuk është i mundur, dhe zëvendësimi i tij tërësisht është më shumë një qasje afatgjatë që duket ende e paarritshme.
Pra, sot ka të bëjë më shumë me gjetjen e mënyrave për të ulur efektet mjedisore të materialit pa kompromentuar performancën e tij të lartë. Por ku të shikoni? Hulumtimet e fundit sugjerojnë se një zgjidhje mund të gjendet në mbetjet industriale të ricikluara, veçanërisht në një nënprodukt të prodhimit të çelikut të referuar si skorje çeliku.
Më poshtë, ne do të zbulojmë potencialin e tij premtues në industrinë e arkitekturës dhe ndërtimit.
Agregatet janë një nga komponentët më të rëndësishëm të betonit; rreth tre të katërtat e vëllimit të tij përbëhet nga agregate të imët dhe të trashë të lidhur me çimento. Kjo do të thotë se të gjitha vetitë themelore të betonit – qëndrueshmëria, qëndrueshmëria mekanike, shërbimi, etj. – janë shumë të lidhura me cilësinë dhe llojin e agregatit. Të përdorura pa u lodhur për dekada, shumica e agregateve natyrore që përdoren tradicionalisht për përzierjet e betonit janë të pakta, shfaqin probleme që lidhen me qëndrueshmërinë dhe nxjerrja e tyre ka shkaktuar sasi të mëdha ndotjeje. Siç sugjeron ky studim i vitit 2021, “Përdorimi i pakontrolluar i burimeve natyrore ka sjellë probleme serioze mjedisore për shumë vite. Për shembull, rëra dhe zhavorri i marrë në mënyrë të pakufizuar nga shtretërit e përrenjve ka shkaktuar dëme mjedisore.” Zëvendësimi i agregatit natyror bëhet kështu një zgjidhje alternative për të trajtuar qëndrueshmërinë.
Megjithëse potenciali i tij arkitektonik në shkallë të gjerë është ende duke u studiuar dhe testuar, skorja e çelikut mund të ketë një të ardhme premtuese në industrinë e ndërtimit si një zëvendësues i pjesshëm i çimentos ose agregatit. Disa hetime e kanë eksploruar këtë gjatë viteve, dhe shumë studiues dhe inxhinierë kanë gjetur tashmë të mundur përdorimin e skorjes së çelikut si një agregat betoni të përshtatshëm. E konsideruar si një nga materialet e mbeturinave më inkurajuese, skorja e çelikut është një nënprodukt i pashmangshëm i prodhimit të çelikut. Prodhohet në sasi të mëdha gjatë ndarjes së çelikut të shkrirë nga papastërtitë në furrat e prodhimit të çelikut. Skorja shfaqet si një shkrirje e lëngshme e shkrirë dhe është një zgjidhje komplekse silikatesh dhe oksidesh që ngurtësohen pas ftohjes, duke rezultuar në një material të qelqtë, grimcuar që më pas grimcohet në madhësinë e duhur për t’u përdorur si agregat në beton (ose përpunohet më tej për të prodhuar produkte të tjera).
Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se betoni i skorjes së çelikut nuk është aq mirë i studiuar sa betoni tradicional dhe mënyra se si ai zhvillohet sot ka ende disa kufizime – mes tyre, potencialin për zgjerim për shkak të pranisë së hekurit metalik në skorje dhe reaksione të tjera me përbërës betoni që mund të jenë të padëshirueshme në afat të gjatë. Por edhe si një material përçarës, betoni i skorjes së çelikut ka një potencial të jashtëzakonshëm. Dhe ndërsa bota bëhet më e ngrohtë, materialet inovative të kësaj natyre do të jenë gjithmonë me vlerë për t’u eksploruar./Media Ndërtimi.