Ndërsa po zgjerohet çdo vit, biznesi i turizmit po përballet me krizën e gjetjes së fuqisë punëtore, vendase. Si pasojë e mungesave të theksuara, ky shërbim mbahet në këmbë nga orë të tejzgjatura pune e stafe të pakualifikuara, që cenuan cilësinë e shërbimeve. Në jo pak raste bizneset i kanë kthyer sytë nga Nepali e Bangladeshi për të siguruar punonjës.
Juri nga Lezha e gjeti veten verën që shkoi në Himarë, duke punuar si ndihmëskuzhinier në një hotel në bregdet. Kursi i shpejtë, profesional, që kreu pas shkollës së mesme, i hyri në punë që vitin e parë.
“Do ta përsërisja si eksperiencë, pse jo”, – thotë 19-vjeçari për Investigative Network Albania.
Eksperiencë të ngjashme pati këtë verë edhe Elsoni nga Pogradeci, i cili la qytetin liqenor për Ksamilin për të punuar si ndihmëskuzhinier.
Por, i pyetur nëse ngeli i kënaqur nga puna, ai shprehet shkurt: “Pak a shumë”.
Të rinj dhe pa eksperiencë, bizneset shqiptare të turizmit po përballen me një hendek të madh në sigurimin e stafit të kualifikuar.
Ndonëse raportojnë me mijëra vende të lira, kjo lloj industrie është në krizë për sigurimin e krahut të punës, qoftë edhe i pakualifikuar.
Nexhip Sulejmani, pronar i hotelit “Nertili” në Sarandë, i cili punon prej vitesh në këtë sektor, rrëfen për Investigative Network Albania se ky ka qenë viti më i vështirë për të gjetur staf për punë nga më të thjeshtat e deri tek ato që kërkojnë më shumë specializim.
“Ka pasur mungesa në staf për punë të ndryshme; që nga kamerier, staf kuzhine etj. Kemi punuar edhe vetë nga 18 orë, që të zëvendësonim krahun e lirë të punës, që t’ia dilnim”, – tha ai për INA MEDIA.
“Me sa kemi pasur mundësi, kemi rritur rrogat, që të kemi fuqi punëtore. Këtë verë sidomos kemi kërkuar dhe nga fshatrat përreth”, – rrëfen ai për vështirësitë e rekrutimit të stafit.
Statistikat tregojnë se shkollat profesionale, si ajo e Lezhës, e Sarandës apo edhe dega e Turizmit në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, të cilat janë edhe furnizueset e krahut të punës që ky sektor kërkon, po braktisen.
Të gjendur në këtë situatë emergjence, mjaft struktura hoteliere në Shqipëri e kanë gjetur zgjidhjen te disa kompani të huaja, që të sjellin staf nga jashtë, që nga Filipinet e deri Nepali e Bangladeshi. Braktisja e shkollave të turizmit
Brunilda Licaj, eksperte e turizmit, njëkohësisht pedagoge në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, thotë se mungesa e stafeve të kualifikuara i ka detyruar subjektet private që të kërkojnë ndihmë nga universiteti.
“Dy-tre vitet e fundit ka pasur problem, sidomos nga telefonatat në drejtim të universitetit për të gjetur studentë të Hoteleri-Turizmit, kuzhinës. Shkak për këtë është bërë fakti që një pjesë kanë emigruar, një pjesë tjetër janë larguar nga puna prej pandemisë, duke shkëputur punën dhe duke kërkuar punë tjetër”, – tha ajo.
Sipas të dhënave të Ministrisë së Financave, arsimi dhe formimi profesional në fushën e turizmit aktualisht ofrohet në 11 shkolla të arsimit profesional dhe në 10 qendra publike të formimit profesional.
Numri i nxënësve që studiojnë në profilet e turizmit është 3.200, si dhe në një vit kualifikohen dhe certifikohen për tregun e punës 1.300 nxënës në fushën e turizmit.
Gjithashtu, çdo vit certifikohen nga qendrat e formimit publik në kurset afatshkurtra rreth 1.200 persona.
Nga të dhënat e sistemit të gjurmimit të nxënësve që diplomohen në profilet e turizmit, 80% e tyre punësohen 6 muaj deri në një vit pas diplomimit.
Nga rezultatet e fundit të gjurmimit të punësimeve të kursantëve që kanë përfunduar një shkollë profesionale në vitin 2020, rreth 55% e tyre janë punësuar apo vetëpunësuar.
Universiteti “Aleksandër Moisiu” në Durrës tha zyrtarisht se që prej hapjes së programeve të studimit, që lidhen me turizmin e deri më sot, numri i studentëve që i kanë frekuentuar arrin në 900 studentë. Vitet e para dega konkurronte me numër dhe me profilet që ofrohen nga departamentet e tjera (60-70 në vit).
“Pesë vitet e fundit nuk është ruajtur kjo tendencë dhe kjo bazohet edhe në disa arsye: Emigrimi i të rinjve, hapja e profileve të turizmit në pothuaj gjithë institucionet e arsimit të lartë dhe kurset e shpejta profesionale”, – tha UAMD.
“Jemi munduar të fusim profile të reja. Këtë vit fillojmë me një ofertë të re “Guidë turistike” – studime profesionale 2-vjeçare, dhe besojmë vitin e ardhshëm me programin tjetër dyvjeçar “Menaxhim i Udhëtimeve dhe Turizëm”. Nevoja e tregut për guida turistike, lokale apo kombëtare, akoma nuk është plotësuar. Ndërkaq, agjencitë turistike kanë nevojë për menaxherë të krijimit të produkteve turistike dhe vlerësimit të tyre, financiar”, – tha ndër të tjera UAMD.
Në shkollën “Kolin Gjoka”, në Lezhë, drejtimi Hoteleri-Turizëm është hapur për herë të parë në vitin shkollor 2016-2017 dhe si fillim janë regjistruar 78 nxënës. Një vit më pas u arrit kulmi me 93 nxënës, ndërsa për këtë vit shkollor janë vetëm 39 nxënës. Shkolla ka bashkëpunim me 62 biznese që operojnë në hoteleri-turizëm./Media Ndërtimi.