Connect with us

Arkitekturë

Intervista | Toshi: Ndërtesat në bregdetin shqiptarë janë sikur gurë të hedhur rastësisht

Published

on

Festim Toshi është arkitekt nga Shqipëria që tashmë ka njohje ndërkombëtare. Projektet e tij përcillën nga jo më pak se mbi 1.5 milionë ndjekës që ka në Facebook. Ai ka ideuar edhe Xhaminë Qendrore të Tiranës, që sipas tij duhej të dukej sikur trëndafil, por nuk i është pranuar projekti.

Më poshtë mund të lexoni një intervistë ekskluzive që ka dhënë për Ndërtimi.info, ku ai flet për ndërtimet dhe arkitekturën në Shqipëri, e ndër të tjera thotë se ndërtimet në bregdetin shqiptar janë sikur gurë të hedhur rastësisht.

Intervista

1.Evoluimi i ndërtimeve dhe arkitekturës në Shqipëri në periudha të ndryshme ka pasur fryma të ndryshme. Cilën do ta veçoje si periudha që ka lënë vazhgën më të madhe në Shqipëri?

Arkitekturë autoktone shqiptare unë do të konsideroja vetëm atë prehistorike; një arkitekturë banesash druri, ndërtuar pranë zonave ujore (të zbuluara në rrethinat e Korçës). Kjo ka qenë shtysa për realizimin e logos për “Albanian Art & Architecture” në Facebook. Arkitektura në vazhdim ka qenë e ndikuar nga kultura fqinje dhe pushtuese, që gjithsesi bën pjesë në formimin e identitetit tonë; arkitektura me ndikim helen, romak dhe osman përbëjnë tërheqjen turistike më të madhe për vendin tonë krahas bregdetit dhe alpeve. Në periudhën komuniste ka pasur vështirësi të mëdha për të qenë koherent me arkitekturën botërore, megjithatë ka disa shembuj të mirë që mua më duken interesante. Sa i përket urbanistikës vlen të përmenden realizimet e planeve rregulluese të qendrave të qyteteve nga italianët.

  1. Si i shihni ndërtimet e larta te cilat kanë zgjeruar dhe mbushur Tiranën? Po për kullat që po planifikohen të ndërtohen?

Festim Toshi, arkitekt shqiptar me famë botërore

Katastrofë! Një gabim i rëndë që vazhdon të thellohet gjithnjë e më shumë. Për ndërtimin e atyre kullave duhej të krijohej një zonë e dedikuar industriale në periferi bazuar në studime të mirëfillta dhe afatgjata. Po bëhet një dëm i parikuperueshëm.

  1. A ka mundur të ketë fat tjetër Tirana në këtë rrafsh?

Sigurisht; ka pasur studime serioze për mundësi alternative të zhvillimit të qytetit, të bazuara në studime për qytete që kanë pasur probleme të ngjashme me Tiranën. Tirana Policentrike është një prej tyre. Për fat të keq këtu vendosin interesat politike dhe ekonomike të momentit në dëm të qytetit dhe banorëve të tij.

  1. Keni propozuar një ide për Xhaminë Qendrore dhe ka pasur reagime shumë pozitive. Çka ngeci që mos të ketë një xhami ndryshe në Tiranë, por një klasike?

Është shumë e vështirë që syri i pamësuar i njerëzve të pranojë gjëra që ndryshojnë shumë nga perceptimi që kanë për to. Madje edhe në komunitetin e profesionistëve kjo gjë ende nuk është arritur. Duhet punë e të gjithëve ne bashkë për evoluimin e perceptimit dhe edukimin e njerëzve me të rënë, jo thjeshtë për hir të ndryshimit në vetvete, por përmirësimit cilësor. Që më në fund diçka që ndërtohet ne shek. XXI të reflektojë pikun e arkitekturës së kohës, ashtu sikurse në kohën kur është zhvilluar ajo lloj arkitekture me të cilën po ndërtohet xhamia, ka reflektuar pikun e arkitekturës për kohën e saj.

  1. Cili ka qenë motivi i parë që ta bëni atë projekt dhe si lindi ideja për një xhami të tillë?

Ai është projekti me të cilin unë kam mbrojtur diplomën, e kam zgjedhur sepse në atë kohë ishte një tipologji e pa konsumuar më parë dhe sepse ishte një temë e kohës (pritej të zhvillohej konkursi për Xhaminë e Madhe të Tiranës).

Duke u nisur nga debatet e shumta të zhvilluara në opinionin publik mbi këtë ndërtim, kryesisht në lidhje me vendin. Kështu unë mendova një zgjidhje që “i kënaq” të dy palët; të zhvilloja projektin në atë shesh, por duke ruajtur edhe funksionin që kishte si një ambient publik për të gjithë qytetarët e Tiranës pa dallime fetare. Kjo do te realizohej duke e ngritur katin Përdhe (ose lënë bosh), ku do te ishin vetëm rampat e shkalleve dhe blloku shkallë-ashensor. Pothuaj e gjithë sipërfaqja do të ishte sërish në dispozicion të banorëve, tashmë e pasuruar edhe me disa funksione elementare. Nga ana tjetër edhe destinacioni fillestar i sheshit për Namazgja do të ruhej, me kapacitetin maksimal të mundshëm për faljen e namazit te dy Bajrameve. Gjithçka më vonë është zhvilluar nisur nga kjo ide.

  1. Sa është e kultivuar mendësia arkitektonike te qytetarët shqiptarë?

Mendoj se kjo është e lidhur kryesisht me ekonominë dhe mentalitetin. Nëse shihen raste të ngjashme në botë, aty ku nuk ka pasur një trashëgimi arkitektonike, është munduar të tejkalohet duke importuar zhvillimet më të fundit në këtë fushë. Por që në shumë raste është kaluar në abuzim. Arkitektura në Shqipëri është e limituar si nga kapaciteti ekonomik dhe ai njerëzor. Duke qenë se këtu nuk i jepet përparësi risisë dhe hulumtimit në asnjë fushë, edhe arkitektura është e destinuar të mbetet shumë mbrapa, krahasuar me shumë vende edhe më të varfra se Shqipëria.

  1. Po kaloj në një temë tjetër. Larg kryeqytetit, janë vendet bregdetare. Cili është impakti i parë që të jep ajo dukje me shumë ndërtime mish-mash?

E njëjta panoramë është gjithandej, me ndërtesa që ngjajnë si gurë të hedhur në mënyrë rastësore, pa asnjë studim. Është bërë një dëm që kërkon ndërhyrje drastike për riparim, e që për fat të keq edhe ato pak ndërhyrje që bëhen në infrastrukturë bëhen për të zgjidhur probleme të çastit me studime që nuk arrijnë t’i rezistojnë as kohës nga Zgjedhjet Vendore në ato të Përgjithshme. Durrësi është rasti qe e ilustron më së miri këtë që them.

  1. Cili është mesazhi yt për arkitektet e rinj që janë në mëdyshje për profesionin dhe për ata që tashme janë dëshpëruar?

Çdokush nëse e dashuron punën që bën, jam i sigurt që do ta gjejë një mënyrë për të tejkaluar çdo pengesë. Nëse e sheh që nuk ndihet në fushën e tij/saj atëherë duhet të “kërkojë vetveten” në degë të ndryshme të arkitekturës, madje dhe jashtë saj. Çdo njeri është i ndryshëm dhe çdo njeri patjetër e ka një aftësi për të bërë diçka që e bën më mirë se çdokush tjetër. Po për të gjetur duhet kërkuar dhe për ta arritur duhet punë e vazhdueshme, duke u larguar nga gjërat që nuk janë të rëndësishme në term afatgjatë./ndertimi.info/

Arkitekturë

Çfarë fshihet nën strukturat komplekse sipas arkitektit japonez Sou Fujimoto

Published

on

Në fillim të kohës, arkitektura ishte projektuar në bazë të nevojave njerëzore. Megjithatë, me rritjen dhe evolucionin e vazhdueshëm të botës, ndërtesat filluan të projektohen duke marrë parasysh kulturën dhe sjelljen njerëzore. Kjo është arsyeja pse ju shihni stile të ndryshme arkitekturore në vende dhe rajone të ndryshme. Nëse udhëtojmë 100,000 vjet më parë, arkitektura ishte popullore, duke përdorur materialet lokale dhe burimet e disponueshme për të krijuar strehimore. Shpejt përpara sot, dhe koncepti i arkitekturës popullore mbetet i fortë. Arkitektët si Sou Fujimoto besojnë fuqimisht në ndikimin e sjelljes njerëzore në arkitekturë, duke formuar të gjitha planet e tij rreth këtij koncepti themelor.

Sou Fujimoto u rrit në një ishull të quajtur Hokkaido në Japoninë e Veriut, ku ai ishte i rrethuar nga natyra dhe pyjet gjatë gjithë kohës. Interesi i tij për sjelljen njerëzore në lidhje me botën natyrore rritej dita-ditës dhe e frymëzoi atë të bëhej arkitekti i famshëm që është sot. Që në fëmijëri, ai ishte mahnitur nga shpellat dhe pyjet dhe ideja se funksionet e këtyre hapësirave përcaktoheshin dhe përcaktoheshin në bazë të sjelljes njerëzore. Për të, pyjet ishin më shumë se vetëm pemë; ato ishin të ngjashme me strukturat, duke mbrojtur njerëzit, njësoj si shpellat që shërbenin si strehë për njerëzit në të kaluarën. Fujimoto besonte në diversitetin dhe faktin se njerëzit duhet të formësojnë përvojën e tyre në çdo vend; ky besim e bëri atë ta shikonte arkitekturën nga një këndvështrim më i ndjeshëm dhe më respektues, duke imagjinuar ndjenjat e tij të lirisë kur u rrit mes pyjeve si fëmijë, dhe të rrënjoste të njëjtën ndjenjë të saktë tek përdoruesit e çdo hapësire të ndërtuar.

Fujimoto u frymëzua nga kontrasti midis Hokkaidos, ku u rrit, dhe Tokios, ku përfundoi studimet e tij arkitektonike. Në Tokio, rrugët e vogla të rrethuara me elementë artificialë dhe kabllo i kujtonin atij si një fëmijë që ecte nëpër gjethe, degë dhe pyje. Për Fujimoto, ishte i njëjti koncept, vetëm me kontekst të ndryshëm; Që nga ai moment e tutje, ai filloi të bënte ndryshime në botë me dizajnet e tij të bazuara në një koncept që ai doli – Ardhmëria primitive.

Koncepti Primitive Future bazohet në arritjen e arkitekturës ideale duke përdorur tre strategji kryesore: gradim, marrëdhënie dhe eksperimentale/aksidentale. Gradimi përfaqëson mundësitë dhe sfidat që ndodhin në jetën reale dhe përshtatjen me ato ndryshime në përputhje me rrethanat. Marrëdhëniet përfaqësojnë funksionalitetin në arkitekturë dhe se si çdo hapësirë ka një kuptim të ndryshëm në vende ose shoqëri të ndryshme. Është aftësia për të krijuar diçka të ndryshueshme dhe të adaptueshme për sjelljen njerëzore në lidhje me mjedisin përreth.

Së fundi, Fujimoto besonte se arkitektura duhet të jetë eksperimentale dhe aksidentale, duke i lejuar përdoruesit e një ndërtese të ndërveprojnë me hapësirat brenda në një mënyrë intuitive. Njerëzit krijojnë marrëdhënie me njerëzit e tjerë dhe në të njëjtën kohë me mjediset e tyre, besonte ai. Ai donte që njerëzit të ndërtonin marrëdhëniet e tyre me hapësirën në të cilën ndodhen; ky besim i ka rrënjët që në fëmijërinë e tij në pyjet e Japonisë së Veriut, duke krijuar jetën që ai imagjinonte dhe duke e përjetuar atë në mënyrën e tij. Në thelb, “E ardhmja primitive” inkurajon arkitektët të dizajnojnë hapësira që janë jo vetëm funksionale, por edhe të adaptueshme, spontane dhe të ndryshme, duke reflektuar natyrën në zhvillim të zakoneve njerëzore dhe ndërveprimeve me mjedisin e tyre.

Sou Fujimoto u diplomua në Fakultetin e Inxhinierisë, Universiteti i Tokios, në 1994 dhe hapi firmën e tij të arkitekturës në 2000 – Sou Fujimoto Architects. Me hapjen e firmës së tij, ai fitoi Çmimin e Rishikimit Arkitekturor për arkitektë në zhvillim për tre vjet radhazi, gjë që e bëri atë të fitonte njohje në mbarë botën. Më vonë, në vitin 2007, ai u bë pedagog në Universitetin e Kiotos, ku filloi të ndante njohuritë dhe këndvështrimin e tij mbi arkitekturën dhe sjelljen njerëzore me botën.

Continue Reading

Arkitekturë

Arkitektura përmes syve të francezes Odile Decq

Published

on

Në një botë stereotipike ku meshkujt janë më dominues, veçanërisht në vendin e punës, është bukur të shohësh arkitekte të njohura femra që lulëzojnë përmes punës së tyre shembullore, duke shfaqur forcën në krijimin e dizajneve dhe strukturave të jashtëzakonshme.

Pavarësisht seksizmit dhe diskriminimit, qoftë në mospërputhje në paga apo trajtim, gratë kanë vazhduar të kenë sukses, duke dëshmuar aftësitë e tyre.

Arkitekte femra të suksesshme si Odile Decq, e cila u përball me seksizmin gjatë studimeve të saj arkitektonike, hapi firmën e saj, duke sfiduar stereotipet dhe duke demonstruar se arkitektura mund të lulëzojë si një fushë e drejtuar nga femrat.

“Duhet ta përshtatni marrjen e rrezikut me klientin, por gjithmonë duhet ta çoni atë më tej sesa e imagjinonin. Kufijtë e klientit janë ato të imagjinatës së tij ose të saj, ndërsa roli i arkitektit zgjeron fushën e mundësive dhe për këtë arsye ju duhet ta edukoni klientin në mënyrë që ta çoni më tej. Është njësoj si me mësimdhënien, kur i bën studentët të shohin se ata mund të shkojnë shumë më tej nga sa mendonin se ishin të aftë. Dhe ky është një gëzim i madh! Gjithçka në jetë është e tillë – të zbulosh se asgjë nuk është e pamundur.”, thotë arkitektja dhe urbanistja franceze, Odile Decq në revistën Pin-Up.

Odile Decq është një arkitekte dhe urbaniste franceze e lindur në vitin 1955. Ajo ka studiuar Arkitekturë në École nationale supérieure d’architecture de Paris-La Villette dhe gjithashtu Urbanizëm dhe Planifikim në Institut d’Études Politiques de Paris (Science Po). Menjëherë pas diplomimit, ajo hapi firmën e saj, Studio Odile Decq, me idenë se nuk donte të punonte për asnjë arkitekt, duke nxitur pasionin e saj për këtë profesion. Për më tepër, ajo synonte të jepte një shembull për gjeneratat e ardhshme të grave arkitekte, duke i inkurajuar ato të besonin në veten e tyre dhe aftësitë e tyre, të ishin ekspresive dhe pa frikë nga gjykimet e shoqërisë, pasi autenticiteti shpesh çon në sukses – një e vërtetë e dukshme në rastin e Odile.

Odile kishte një dëshirë të caktuar në të që e mbante të uritur për njohuri arkitekturore. Gjatë viteve të universitetit, në befasi, ajo nuk bëri kurrë një projekt të tërë arkitekturor vetë; gjithçka që mësoi ishte arti, videografia, fotografia dhe shprehja. Për të kjo nuk ishte e mjaftueshme, prandaj, gjatë viteve të fundit të universitetit, filloi të punonte vetë në projekte për të mësuar dhe eksploruar në thellësi arkitekturën. Duke përfituar nga fakti se kur u diplomua, Parisi po kalonte një krizë nafte dhe shumica e arkitektëve ishin pa punë, ajo hapi zyrën e saj dhe filloi rrugëtimin e saj të vetë-rritjes dhe përmbushjes për t’u bërë një arkitekte femër frymëzuese./Media Ndërtimi

Continue Reading

Arkitekturë

Le Corbusier: Forma, funksioni dhe modernizmi në arkitekturë

Published

on

Le Corbusier (Charles-Edouard Jeanneret) ishte një arkitekt dhe dizajner urban zvicerano-francez i lindur në Zvicër (6 tetor 1887 – 27 gusht 1965). Projektimet e tij bashkëpunojnë me ekspresionizmin e guximshëm skulpturor me aspektin funksional të botës bashkëkohore. Megjithëse lindi në një qytet të vogël, ai i zhvilloi idetë e tij gjatë udhëtimit nëpër Evropë. Ai u fokusua në format e thjeshta gjeometrike të objekteve të përditshme dhe formuloi stilin Purism. Projektet fillestare të Le Corbusier përfshijnë qytete rrokaqiejsh dhe shtëpi të prodhuara në masë.

Shënim i vogël, Le Corbusier ishte pseudonimi i Charles-Edouard Jeanneret. Ai e mori këtë emër në numrin e parë të një reviste në vitin 1920. Emri ishte një version i modifikuar i emrit të gjyshit të tij, Lecorbésier.

Një nga kryeveprat e tij, Villa Savoye në Poissy, Francë, e ndihmoi atë të bëhej i njohur si një përfaqësues i shquar i stilit ndërkombëtar. Për shkak se ai ishte arkitekti i parë që përdori beton të papërpunuar, dizajnet e tij kanë një aspekt ekspresiv, skulpturor. Ndërtesat e tij qeveritare në Chandigarh, Indi, janë shembujt e parë të ideve të tij të planifikimit të qytetit që po zbatohen gjerësisht.

Kur ishte 13 vjeç, ai vendosi të linte shkollën për të ndjekur pasionin e tij për të krijuar dizajne në faqet e orëve duke përdorur teknikat e gravurës dhe smaltit. Me Charles L’Eplattenier, ai filloi një udhëtim nëpër Evropë dhe Mesdhe, duke zbuluar mrekulli të rëndësishme arkitekturore gjatë rrugës.

Me të arritur në Paris në moshën tridhjetë vjeçare, piktori Amédée Ozenfant e prezantoi atë në botën e artit, duke shënuar një moment në rrugëtimin e tij artistik. Duke bashkëpunuar me Ozenfant, ata shkruan manifestin dhe bashkëthemeluan gazetën avangarde të njohur si Poet Paul Dermée. Ky bashkëpunim çoi në përfshirjen e tyre në shkrim dhe pikturë për botime si L’Esprit Nouveau, të cilat më vonë evoluan në Vers une Architecture. Shkrimet e Le Corbusiers u nderuan nga brezat e arkitektëve, veçanërisht veprat si Le Modular I, Quand les cathédrales étaient blanches, La Carte d’Athènes, Propos d’urbanisme Les Trois Établissements humains dhe Urbanisme. Në vitin 1922, Le Corbusier filloi të punonte me kushëririn e tij Pierre Jeanneret për të krijuar një studio operative deri në vitin 1940.

ndërmjet viteve 1922 dhe 1940, ai fitoi famë për punën e tij të planifikimit dhe zhvillimit social-mjedisor. Projektimet e tij, të tilla si Shtëpia Citrohan dhe Ekspozita e Arteve të Dekorative në Paris, formësuan perspektivën e tij mbi arkitekturën. Një sipërmarrës e mbështeti atë në ndërtimin e një fshati punëtorësh në Pessac, afër Bordo. Përdorimi krijues i ngjyrës nga qeveria vendore dhe mungesa e një furnizimi publik me ujë tërhoqi kritika. Le Corbusier zakonisht krijoi shtëpi minimaliste, funksionale me komision për klientët e pasur.

Ai hyri në konkursin e Lidhjes së Kombeve për të projektuar selinë e re të saj në Gjenevë dhe paraqiti një plan për ndërtesën e zyrës së një organizate politike. Karrigia LC4 Chaise Lounge dhe karrigia ALC-3001 me kornizë lëkure janë dy shembuj të modeleve të tij të mobiljeve. Ndikimi i tij në parimet e arkitekturës mbetet i dukshëm, duke e bërë atë një figurë të diskutueshme edhe sot e kësaj dite. Filozofia e tij ka ndikuar në disa projekte arkitekturore avangarde ndërkombëtare./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending