Connect with us

Ambienti

Hartat ndijore: Çfarë mund të zbulojë ndjenja e nuhatjes për mjediset urbane

Published

on

Çdo qytet është një mjedis kompleks, që bashkon njerëzit, kulturat, arkitekturën, tregtinë dhe madje edhe natyrën.

Gjatë përjetimit të një qyteti, i kushtohet shumë vëmendje pamjes së tij, por pamja nuk është gjithçka.

Teoria e dizajnit ndijor synon të shkojë përtej vizionit dhe të eksplorojë pasurinë e mjedisit të ndërtuar përmes teksturave, aromave dhe tingujve. Për zyrtarët dhe planifikuesit e qytetit, në përgjithësi, shumë vëmendje i kushtohet pamjes dhe tingullit të një qyteti, por për sa i përket erës, fokusi është kryesisht në menaxhimin e mbetjeve ose pastrimin e zonave josanitare.

Megjithatë, shqisa e nuhatjes, aq shpesh e anashkaluar, është e lidhur fort me krijimin e kujtimeve emocionale. Ai kontribuon në të kuptuarit tonë të botës; ai zbulon praktika të fshehura kulturore dhe përmbledh përvojën e një mjedisi.

Studiuesja Dr. Kate McLean synon të festojë rolin që luan aroma në jetën e qytetit duke hartuar “pamje erë” të një qyteti. Fjala erë erërave përdoret si ekuivalente me peizazhin vizual, megjithatë cilësitë e tij janë më kalimtare, bazuar në perceptimet individuale ose kolektive në një moment të caktuar kohor. Si një artist dhe drejtues kursi për Dizajn Grafik në Shkollën e Arkitekturës, Universiteti i Kentit, MB, McLean ka kaluar dekadën e fundit duke vëzhguar aromat e qyteteve të ndryshme dhe duke i përkthyer cilësitë e tyre shqisore në harta. Ndërsa këto harta mund të përfaqësojnë vetëm një shembull specifik për kohën, ato janë një paraqitje e shkurtër e bollëkut të informacionit që erërat mund të zbulojnë për një hapësirë.

Perceptimi nuhatës i njeriut kontribuon në të kuptuarit tonë të botës; njerëzit kënaqen me aromat e lokalizuara dhe ndihen të neveritur nga aromat e dekontekstualizuara.

Frymat e lehta mund të mundësojnë para-vizualizimin e një aktiviteti të ardhshëm, të shërbejnë si një sintezë përmbledhëse e ngjarjeve të dëshmuara më parë dhe të kenë aftësinë për të evokuar kujtime të vendosura.

Megjithatë, peizazhi i erërave është në fluks të vazhdueshëm dhe aromat kalimtare dhe të paqëndrueshme janë të lehta për t’u injoruar kur përjetohen nga njerëzit e zakonshëm në mjediset e përditshme urbane. – Dr. Kate McLean

Qasja e Dr. Kate McLean përdor praktikën e hartës për të nënvizuar rolin e erës si një element vendbërës dhe komponent i hapësirës publike. McLean drejton shëtitjet e aromave për çdo qytet të hetuar si burim për të gjitha praktikat e hartës.

Grupe të vogla njerëzish udhëzohen të lëvizin nëpër qytet, të përqendrohen në simuluesit e nuhatjes dhe të përshkruajnë se çfarë ndjejnë. Të dhënat e mbledhura më pas sintetizohen në një hartë të nuhatjes, përkthime të bukura vizuale të “peizazhit të erës” të perceptuar në çdo vend.

Kalimi nga kontrolli i shqetësimit të aromave në pamjet e aromave hap mundësi për të vlerësuar përfitimet e aromave në përvojat dhe mirëqenien njerëzore. Pjesë e të kuptuarit të botës në mënyrë më holistike, erërat, qoftë negative apo pozitive, duhet të konsiderohen si një aspekt thelbësor i kuadrit të projektimit dhe planifikimit të hapësirave publike krahas komponentëve të tjerë ndijor.

Nëse asgjë tjetër, të menduarit për mënyrën se si nuhat një qytet mund të ndihmojë në ruajtjen e veçantisë së tij dhe thellimin e përvojës sonë të lagjeve.

Ky artikull është pjesë e ArchDaily në kuadër të temës: Qytetet dhe tendencat e jetesës./Media Ndërtimi.

Ambienti

Konventa e Bernës do të monitorojë projektin e Skavicës për shkelje të mundshme, shpresë për lumin e Drinit të Zi dhe speciet e rrezikuara

Published

on

Konventa e Bernës*, në mbledhjen e saj të prillit ka vendosur të monitorojë HEC-in e Skavicës dhe të kërkojë nga qeveria Shqiptare t’i përgjigjet shqetësimeve të përbashkëta të mëposhtme:

– HEC-i i Skavicës në lumin Drini i Zi mund të prekë një zonë të mundshme të Rrjetit Emerald dhe gjithashtu specie të shumta të mbrojtura në Konventën e Bernës, të cilën Shqipëria e ka ratifikuar në ligj, shkruan Monitor.al

– Shqetësim i veçantë është për Rrëqebullin e Ballkanit të rrezikuar në mënyrë kritike dhe korridoret e tij migratore. Konventa e Bernës ka theksuar se projekti i HEC-it të Skavicës bie ndesh me Projektin e Rimëkëmbjes së Rrëqebullit, në të cilin Shqipëria ishte propozuesi kryesor për renditjen e rrëqebullit të Ballkanit si një specie rreptësisht e mbrojtur.

– Byroja e Konventës së Bërnës theksoi gjithashtu se projekti mund të prekë tre liqene të rëndësishëm të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë liqenet e Ohrit dhe të Shkodrës.

– Një çështje që kërkon monitorim të ngushtë është përpilimi i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për HEC-in e Skavicës që është ende i pa finalizuar,

– Së fundi, Byroja vuri në dukje mbrojtjen e kafshëve mishngrënësve të mëdhenj, të cilët gjithashtu preken nga HEC-i i Skavicës.

Konventa e Bernës i ka kërkuar Shqipërisë të zbatojë parimin e parandalimit gjatë fazës së parë aktuale të projektit. Kjo do të thotë të mos zhvillohen projekte që mund të ndikojnë negativisht në habitatet dhe speciet e Shqipërisë dhe të territorit të Konventës së Bernës.

Continue Reading

Ambienti

Sheffield, qyteti me më shumë pemë në Europë

Published

on

Qyteti anglez, Sheffield, i cili dikur njihej më së shumti për çelikun, prandaj edhe është mbiquajtur “qyteti i çelikut”, sot në vend të industrisë “ushqen” gjelbërim.

Qyteti me nëntë herë më shumë pemë se njerëzit ka pak më shumë se gjysmë milioni banorë të cilët janë dakord se natyra duhet të ushqehet.

Qyteti ndodhet në bashkimin e pesë burimeve ujore, lumit Don dhe katër degëve të tij: Sheaf, Rivelin, Loxley dhe Porter Brook, të cilat luajtën një rol të rëndësishëm në evolucionin e Sheffield. Uji i vrullshëm nxiste rrotat e ujit dhe qindra mullinj që nga shekulli i 12-të.

Por fakti që Qyteti i Çelikut është sot kampioni britanik në gjelbërimin urban konfirmon se vetëm ndryshimi është konstant. Besoni apo jo, më shumë se gjashtëdhjetë për qind e zonës është e mbuluar me parqe, pyje dhe kopshte, duke përfshirë një të tretën e Parkut Kombëtar të Distriktit Peak. Autoritetet e qytetit janë të vendosur të ruajnë natyrën dhe plani i tyre është që qyteti të reduktojë emetimet e karbonit në zero deri në vitin 2025.

Sot, me rreth 4.5 milionë pemë që rriten në të gjithë qytetin, Sheffield ka më shumë pemë për person se çdo qytet tjetër në Europë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Nxehtësia ekstreme në Ballkanin Perëndimor është përkeqësuar

Published

on

Banka Botërore e Kosovës ka njoftuar se nxehtësia ekstreme në qytetet e Ballkanit Perëndimor është përkeqësuar ndjeshëm dhe valët e të nxehtit pritet të rriten edhe më shumë në pak dekada në vijim.

Në njoftim thuhet se për shembull, Tirana, Shkodra, Vlora, Mostari, Sarajeva dhe Shkupi janë deri në 4.5-7.5°C më të nxehtë në verë krahasuar me rrethinat e tyre rurale. Po ashtu, shumë qytete në rajon tejkalojnë nivelet e sigurta të grimcave PM2.5 dhe janë ndër më të ndoturit në Evropë.

“Raporti rekomandon veprim në tre fronte kryesore për t’i bërë qytetet në rajon më të gjelbër. Së pari, të zvogëlohet shtrirja urbane dhe qytetet të bëhen më kompakte. Kjo mund të bëhet nëpërmjet investimeve për rigjenerimin e zonave urbane për të rritur dendësinë, inkurajimin e përdorimit të përzier të tokës në zonat kryesore dhe rizhvillimin e hapësirave tashmë të përdorura”, thuhet në njoftim.

“Së dyti, qytetet duhet të ulin emetimet e tyre. Fokusi duhet të jetë në sektorët kryesorë duke përfshirë transportin, ndërtesat dhe menaxhimin e mbetjeve. Së treti, qytetet duhet të ndërmarrin veprime për të zvogëluar nxehtësinë ekstreme urbane dhe për të rritur gatishmërinë për të”, thuhet tutje në njoftim.

Masat, të tilla si çatitë e gjelbra, parqet dhe kopshtet urbane, dhe ligatinat e ndërtuara, duhet të promovohen duke pasur parasysh kostot e tyre të ulëta të zbatimit dhe përfitimet e larta mjedisore dhe sociale./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending