Connect with us

Aktuale

“Duhet të prezentohemi me identitet origjinal arkitektonik, e jo me kopjime si Katedralja dhe Xhamia”

Published

on

Shpeshherë identifikues të një vendi janë ndërtimet dhe arkitektura e veçantë e atyre objekteve, qoftë individuale apo publike e të cilat të bëjnë të mburresh me to.

Vëmendjen edhe më të madhe e marrin nga turistët e në të shumtën e rasteve zënë vend në përshkrimet e gazetarëve që nisin shkrimet e tyre detaj të një arkitekture.

Por Kosova në aspektin e ndërtimeve me arkitekturë të mirë sipas arkitektit të Prishtinës, Arianit Bytyçi po prezantohet vetëm me Pallatin e Rinisë, Biblotekën Kombëtare, ndërtesën e Minstrisë së Arsimit dhe Akademisë së Shkencave, e së fundmi edhe me obeliskun e New Born-it.

Kurse arkitektura e Katedrales “Nënë Tereza” në Prishtinë nuk paraqet risi për praktikën ndërkombëtare, meqë siç tha Bytyçi, arkitektura e saj është e kopjuar.

“Kur sheh mediet ndërkomëbtare që prezantojnë përveç Pallatit të Rinisë, përveç Biblotekës Kombëtare, New Born-in, eventualisht mund ta prezantojnë edhe ndërtesat e Ministrisë së Arsimit dhe Akademisë së Shkencave, nuk prezantojnë ndonjë objekt tjetër. Mund ta prezantojnë edhe Katedralen, por ajo nuk është një risi për praktikën ndërkombëtare, sepse është një kopje”, tha Bytyçi.

Me këtë koncept të ndërtimit të katedrales në Kosovë që është kopje e një katedrale në Itali, nuk po pajtohet arkitekti Bytyçi. Ai në një intervistë për Ndërtimi.info tha se katedralja në Prishtinë nuk po paraqet identitet origjinal arkitektonik.

Ai ka shtuar se mënyra se si ndërtohet, është edhe një tregues se sa është zhvilluar apo stagnuar një vend.

“Mënyra e ndërtimit që është bërë, e paraqet se në Kosova a është duke u zhvilluar apo duke stagnuar. Dhe, kur ta paraqesin katedralen që ende nuk është ende e përfunduar si projekt dhe po ashtu është një improvizim i projektit. Ashtu siç është bërë ndërtuar, unë nuk pajtohem me atë koncept, sepse është kopjuar dhe nuk paraqet identitet origjinal arkitektonik. Se është një kopje e një katedraleje në Itali dhe nuk është shfrytëzuar në atë rast mundësia që të krijohet një objekt me vlera të mirëfillta origjinale bashëkohore të shekullit 21” është shprehur Bytyçi.

I gjithë ky stagnim në aspektin e arkitekturës, sipas Bytyçit po vie meqë shteti nuk i ka paraprirë zhvillimit, qoftë me licensim, rregullore të tarifave dhe të standardeve të projektimit të çfarëdo lloj objekti, qoftë me rregullimin ligjor të hartimit të detyrave projektuese për shpalljen e konkurseve të projektimit.

“Dhe mendoj që kemi stagnuar përshkak të atyre rrethanave që shteti nuk i ka paraprirë zhvillimit, qoftë me licensim, qoftë me rrregullore të tarifave, qoftë me përcaktimin edhe të standardeve të projektimit të çfarëdo lloj objekti, qoftë me rregullimin ligjor të hartimit të detyrave projektuese për shpalljen e konkurseve të arkitekturës. Për arsye se ne nuk kemi aprovuar asnjë standard në arkitekturë. Të rralla janë disa standarde, si ato që i ka miratuar Ministria e Arsimit që janë të njëjëta me standardet e objekteve shkollore në Shqipëri, por nuk kemi ende të gjitha standarde e projektimit për të gjitha llojet e objekteve. Ndërsa në fushën e planifikimit hapësinor, nuk kemi norma tjera me përjashtim të normave teknike të planifikimit hapësinor që janë aprovuar së fundmi, por edhe aty lë hapsirë që të shikohen, plotësohen dhe të detajezohen që të pamundësojnë keqpërdorimin nga investitorët gjatë procesit të ndërtimit kryesisht të banimit, ku nuk parashihen hapësirat publike të mjaftueshme”, tregon Bytyçi.

Droja e Bytyçit ishte që gabimet e bëra te Katedralja në Prishtinë, do të ndodhnin edhe te përzgjedhja e Xhamisë Qendrore.

“Çka ndodhi me projejkin e xhamisë. U shpall një konkurs ndërkombëtar, unë konkurrova me disa kolegë nga Tirana, i haruam dy projekte dhe konkurruam me dy projekte, dyjat bashkëkohore, normalisht bahskë i hartuam ato projekte por konkurruam njëri me kompaninë time, tjetri me komaninë e tyre dhe deshëm ta rrisimin probalitetin e zgjidhjeve arkitektonike të atij konkursi. Mas pari as lokacioni i përzgjedhur nuk është diskutuar me komunitetin e profesionistëve, është zgjedhur një lokacion që nuk i përmbushë kriteret urbanistike në kuptimin e hapësirës jashtë republike. Kriteret e konkursit nuk kanë shumë objektiva të qarta. Shpallet konkursi dhe marrin pjesë rreth 80 studio ose më shumë ndërkombëtare”, tregon Bytyçi. Ai më tej tregon edhe situatën e përzgjedhjes së një xhamie kopje për Edirne të Turqisë.

“Oraganizatori i zgjedh tri projekte, jo vetëm njërin dhe atyre projekteve, dy prej tyre me sa di unë iu thotë punoni edhe një muaj, që ëhstë në dispropocion të asaj ose shkelje e të drejtave të konkuruesëve të tjerë, të cilët po të punoni edhe ata edhe një muaj ndoshta do të bënin një projekt më të mirë. Iu thotë punoni edhe një muaj dhe pas një muaji njëri prej tyre, që ata kanë dashtë e kanë zgjedh një kopje të xhaminë Edirne të Truqisë. Arsyetimi mes rreshtash i organizatorit është se ky është investim që do të na mbështesë Bashkësia Islame e Turqisë dhe ata në një formë na kanë imponuar që të zgjedhim këtë projekt. Edhe në Gjermani është ndërtuar një xhami, por është moderne, edhe në Amerikë, në Rijekë të Kroacisë është ndërtuar një xhami, por është moderne. Nuk mundet ty me ta përcaktu Turqia e as Italia në një shtet normal demokratik, të pavarur, sovran, çfarëdo investitori me ta përcaktu arkitekturën e objektit publik”, u shpreh më tej Arianit Bytyçi. Arkitekti Bytyçi ka thënë se në këtë pjesë është dashur të jenë të involvuar edhe ministritë dhe institucionet që kanë përgjegjësi. “Në këtë konkurs është dashtë që të jetë më aktive që nga fillimi Komuna e Prishtinës, Ministria e Kulturës sepse është obkjekt kulturor e Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor. Ky objekt ëhstë trajtuar sikus një investitor privat dëshiron ta ndërtojë një banesë. Është objekt i rëndësisë së veçantë, i cili nesër mund të identifikojë qytetin siç e identifikon Biblioteka Kombëtare, Pallati i Rinisë apo Instituti Albanologjik”, tha Bytyçi.

Aktuale

Rreth 400 ndërmarrje të vogla dhe të mesme priten të përfitojnë grante

Published

on

Sot përfundon afati për aplikim për grante për ndërmarrjet mikro të vogla dhe të mesme, e hapur nga Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë. Zyrtarë nga KIESA thonë se në tri kategori të ndryshme, pritet t’i kenë rreth 400 përfitues të granteve, ndërsa vlera totale e mbështetjes është 2.5 milionë euro.

Grant-skema për blerjen e makinerive prodhuese dhe përpunuese në vlerë prej 1.7 milion euro, Grant-skema për certifikimin e produkteve, në vlerë prej 500 mijë euro, dhe Grant-skema për digjitalizimin e bizneseve në vlerë prej 300 mijë euro, janë tri thirrje për aplikim nga KIESA, për ndërmarrje mikro, të vogla dhe të mesme.

Drejtori i Agjencisë për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë, Zef Dedaj, në një intervistë për Radio Kosovën, thotë se qëllimi i kësaj mbështetjeje është që të nxitë bizneset për të kontribuuar në ekonominë qarkore dhe për të digjitalizuar bizneset e tyre. Ai thotë se bizneset e udhëhequra nga gratë dhe ato me synim punësimin e grave, do të kenë përparësi më shumë.

“Këtë vit te makineria presim t’i kemi rreth 70 – 80 përfitues, te certifikimi 25 deri në 300, te digjitalizimi i bizneseve rreth 100 kompani përfituese. Kur flasim për grant-skemat e dy viteve të fundit, te digjitalizimi, nga 64 përfitues kemi pasur 34 biznese femra, nga 70 që i kemi pasur për makineri vitin e fundit 9 apo 10 prej tyre kanë qenë të udhëhequra nga femrat. Kriteret bazë të udhëzimit administrativ duhet t’i plotësojnë të gjithë, e në këtë rast kur flasim për biznese të udhëhequra nga gratë, ato kanë pikë më shumë. Dua të theksoj se mjaft shpesh kemi biznese të udhëhequra nga gratë që janë prezentë në panaire”, tha ai.

Ater Arifi, nga Prizreni, ka 23 vjet që merret me artizanate të ngjyrosjes dhe dizajnit. Duke folur për Radio Kosovën, ajo thotë se përkrahjet nga komuna dhe ministria u ndihmojë që të ecin përpara drejt zhvillimit.

“Qe 23 vjet i mësoj gratë në kurse për ngjyrosje në dru, pëlhurë, xhama, stoli dhe prodhim të sapunëve bio. Deri më tash i kemi trajnuar mbi 15 gra që tashmë kanë marrë këtë profesion, e për këtë na ka përkrahur komuna me drejtoritë, grante prej ministrisë dhe shumë gra janë punësuar në Prizren. Kursi zgjat dy muaj, janë teknika të ndryshme. Këto panaire na ndihmojnë shumë. Kemi marrë subvencion para dy vitesh dhe jemi shumë të kënaqur”, theksoi ai.

Edhe Zejxhan Celina, një filigraniste nga Prizreni, thotë se ka biznes individual që merret me stoli filigrani të kombinuar me perla.

“Përfitojmë grante e subvencione, por nuk na japin para për të blerë materialë, ato i jepen për inventarë p.sh makina, tavolina e të tjera. Grantet i marrim vetëm një herë, sepse dy tavolina apo makina nuk na duhen. Organizojmë kurse të ndryshme dhe duhet të aplikojmë për subvencione, sepse Prizreni është një vend që ka shumë turistë dhe duhet ta zgjerojmë kapacitetin e punës dhe ta profesionalizojmë edhe më shumë. Në panaire ne njohim njerëz, shohim produktet tona sepse jo gjithkush ka mundësi t’i shoh”, tha ajo.

Ndryshe, përveç këtyre tri grant-skemave, Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, pritet të lansojë edhe tri grant-skema të reja për zhvillim të inovacionit, turizmit dhe artizanateve./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Hapet Pavijoni i Kosovës në Bienalen e Venedikut

Published

on

Pavijoni i Kosovës në Bienalen Ndërkombëtare të Artit në Venedik të Italisë është hapur më 18.04.2024.

Kosova në edicionin e 60-të të Bienales së Venedikut prezantohet me instalacionin “Heshtjet kumbuese të metalit dhe lëkurës” të Doruntina Kastratit me kuratore Erëmira Krasniqin.

Stafi i Pavijonit të Kosovës ka bërë të ditur se instalacioni shpalos pabarazitë në vendin e punës tek gratë dhe pasojat fizike të kësaj pune.

Instalacioni paraqet katër objekte skulpturore, dy prej tyre të modeluara sipas lëvozhgave të llojeve të ndryshme të arrave, të përdorura në prodhimin e ëmbëlsirave dhe dy të tjerat sipas formës së protezave të përdorura për implantet kirurgjikale në gjunjë. Instalacioni shoqërohet nga një projekt zanor i kompozuar nga Paul Hauptmeier dhe Martin Recker.Në hapje të Pavijonit të Kosovës, përveç stafit prezantues nga Kosova, sipas njoftimit mori pjesë edhe ambasadorja e Kosovës në Itali, Lendita Haxhitasim, e cila siç thuhet në njoftim, mbajti edhe një fjalë rasti.

Ndërsa komisionerja e Pavijonit të Kosovës në Bienalen e Venedikut, Hana Halilaj, citohet të ketë thënë se sivjet Kosova prezantohet me një instalacion skulpturor nga artistja Doruntina Kastrati. “Edicioni i gjashtë i përfaqësimit të Kosovës shpërfaq hapësirat e punës dhe problemet që ato paraqesin në shoqëritë bashkëkohore”- citohet të ketë thënë Halilaj.Nga një fjalë rasti mbajtën edhe autorja e instalacionit, Doruntina Kastrati dhe kuratorja Erëmira Krasniqi.

Sipas njoftimit të Pavijonit të Kosovës, me rastin e hapjes së Pavijonit është promovuar dhe është shpërndarë edhe një botim i bazuar në hulumtime, ku prezantohen tri histori gojore me ish-punonjës të fabrikës së sallamit.

Pavijoni i Kosovës këtë vit është vendosur në “Museo Storico Navale della Marina Militare” në Venedik -Itali.

ienalja e Venediku do të qëndrojë e hapur deri më 24.11.2024.

Në vitin 2013, Kosova për herë të parë u prezantua në Bienalen e Venedikut me Petrit Halilajn, pastaj më 2015 me Flaka Halitin, më 2017 nga Sislej Xhafa, me Alban Mujën më 2019 dhe Jakup Ferrin më 2022./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Një pronar restoranti ‘punëson’ robotë pasi nuk arrin të marrë staf

Published

on

Një pronar restoranti në Bregun e Amalfit ka ‘punësuar’ dy robotë të prodhuar në Kinë për të pritur në tavolina pasi nuk ka arritur të marrë staf të mjaftueshëm.

Mario Parlato, pronar i restorantit La Terrazza delle Sirene në Sorrento, tha se ishte “lodhur” nga të rinjtë që kërkonin pushimin e fundjavës dhe tha se ishte “i lumtur që mori këtë vendim për të përdorur pajisje të pajisura me AI”.

Ai tha se robotët nuk do të zëvendësojnë kurrë plotësisht personelin njerëzor.

“Mund të shoqërojnë klientët në tavolinat e tyre, të sjellin pjatat dhe pijet, por mirësjellja dhe ‘simpatia’ e atyre që bëjnë këtë punë janë të pazëvendësueshme”./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending