Connect with us

Aktuale

Fëmijët dhe pleqtë nuk përfillen nga projektuesit në Kosovë

Published

on

Objektet e banimit kolektiv kanë zënë vend në çdo cep të çdo qyteti, në veçanti në kryeqytet. Këto objekte që bëhen ambiente jetese apo pune ndikojnë në disponim rrjedhimisht edhe në produktivitetin gjatë aktiviteteve. E, ambienti rol luan edhe në formimin e fëmijëve. Mirëpo, më mirë nuk mbesin as pleqtë, që të kenë hapësira ku të kalojnë kohën. Hapësirat e vetme ofrohen në lagjet e vjetra si në Ulpianë ose Dardani, mirëpo jo në Matin 1, Arbëri, Kalabri e Dodonë, si lagje me hov ndërtimi të pasluftës.

Shkruan: Zoje Sadiku

Në Kosovë, menjëherë pas përfundimit të luftës filloi ndërtimi i qyteteve pa ndonjë plan e në disa raste kur kishte plan, ai nuk u respektua. Me hov u ndërtuan objekte ilegale dhe vendi u shndërrua në një kaos urbanistik.

Pas 20 viteve ndërtimeve të hovshme ndërtimet janë kudo, por jo edhe aq hapësira të cilat mund të shfrytëzohen nga qytetarët e aq më pak për lojërat e fëmijëve.

Mungesa e hapësirave të gjelbra dhe atyre për rekreacion ka ndikim në mënyrën se si fëmijët rriten dhe formohen.

Me mungesë të hapësirave të gjelbra në vendin ku jetojnë përballen edhe fëmijët e Vlora Aliut nga “Kalabria e Re” në kryeqytet.

Ajo është nënë e dy fëmijëve dhe i duhet të ecë gjatë për të gjetur park, ku fëmijët e saj luajnë.

“Jemi në mungesë të parqeve, hapësirës gjelbëruese edhe pse këtu në lagjen tonë e kanë bo një park ashtu të themi të vogël po nuk është i mjaftueshëm për gjithë banorët sa jemi përreth edhe normalisht që detyrohemi t’i dërgojmë në hapësira më të mëdha gjelbëruese edhe për mendimin tim pamja e gjelbër simbolizon mirëseardhje ndikon në krijimin e qetësisë dhe baraspeshës e gjithsesi është në dobi të shëndetit tek fëmijët dhe tek të rriturit. Kështu që na duhet hapësirë më e madhe gjelbëruese që të kemi fëmijë më të shëndetshëm. Shpresojmë që në të ardhmen do të shtohen këto hapësira”, ka thënë Aliu për Ndërtimi.info.

Arkitektura ka lindur si nevojë e njerëzimit për rregullin. Ajo nëpërmjet projektimeve na mbanë të lidhur me njëri-tjetrin dhe kjo ndikon në atë se si e shohim ne botën përreth.

Sipas psikologes, Azize Daku loja është një proces rritjeje përmes të cilës ata krijojnë marrëdhënie të ngushta me familjarët rrethin me të cilin bashkëvepron e po ashtu zhvillon aftësitë psiko-motorike.

Sipas saj nëse fëmija ka një ambient të pastër në të cilin mund të shprehë interesin e tij për të eksploruar, atëherë kjo do t’i ndihmojë shumë atij.

“Fëmijët kanë nevojë të eksplorojnë, eksperimentojnë, dhe të mësojnë gjërat bazike përgjatë eksperiencave direkte. Realisht, fëmijëria është koha kur fëmija e prek, botën fizike, e ka ndjesinë e ujit, ndjenjën e gravitetit, erën e keqe të një fruti të prishur. Një fëmijë mund të mësojë përmes të prekurit, dhe nëse i mohohet ky lloj stimulimi atëherë shëndeti mendor i fëmijës mund të stagnohet”, tregon Daku për Ndërtimi.info.

Ekspozimi i fëmijës gjatë gjithë kohës ndaj ndotësve si zhurma dhe ajri i ndotur është e dëmshëm sipas Dakut, sepse kjo do të ndikojë në zhvillim e tyre njohës.

“Ross Cameron, ligjërues në menaxhimin tokave, ekologjisë dhe dizajnit në Universitetin e Sheffield, tregon se ka një lidhje shkakore në mes cilësisë së ajrit dhe hapësirës së Gjelbër; cilësia e dobët e ajrit e zvogëlon vigjilencën dhe funksionon njohës, dhe hapësira e gjelbër tenton të përmirësoje ajrin”, shprehet psikologja.

Ndërsa arkitektja Bora Kelmendi, thotë se si fëmijët ashtu edhe të moshuarit ani pse janë dy moshat më delikate ata janë lënë anash gjatë projektimit, rrjedhimisht po mënjanohet, pasi askush s’po mendon për ta.

“Arkitektura është e ofruar për plotësimin e nevojave për grupin e njerëzve që për nga mosha cilësohen si të aftë për punë, të cilët shumicën e kohës e kalojnë në ambiente të mbyllura. Kjo ndodh për shkak të fitimeve dhe zhvillimit ekonomik që si rrjedhojë mbështetet dhe nga arkitektura. Në vrazhdën e këtij shtjellimi del se zhvillimi i dy grup moshave të tjera të jetë më pak fitimprurës”, është shprehur Kelmendi.

Arkitektja thotë se këto hapësira janë shumë të nevojshme, por për pjesën se sa mendohet për këto hapësira, ajo varet nga disa faktorë si njohuritë institucionale, ndërgjegjja humane por edhe nga forcat e jashtme private apo institucionale.

Gjithashtu ajo tha se duhet të ketë më shumë dëshirë që këto idetë për këto hapësira të vihen në zbatim.

“Gjithsesi nëse vazhdojnë të mënjanohen hapësirat e shëndetshme pavarësisht grup moshës kemi shumë shembuj në histori që kanë rezultuar në kriza të grupeve shoqërore dhe komunale në mungesë të këtij faktori urban apo arkitektonik. Hapësirat e shëndetshme i përkasin shoqërisë pavarësisht se ku banon, pra nuk duhet të jetë privilegj vetëm i një pjese të qytetit apo lagjeje. Realisht mendoj se duhet të investohet më shumë kohë dhe dëshirë për ti shndërruar këto hapësira nga ide në zbatim”, deklaroi Kelemendi.

Kompanitë e ndërtimit, vazhdojnë të ndërtojnë objekte shumëbanesore, objekte individuale dhe objekte për qëllime të tjera, të cilat janë të përqendruara kryesisht në Prishtinë.
E, sipas raportit të Komunës së Prishtinës në vitin 2018 nga Drejtoria e Urbanizmit janë lëshuar 195 leje ndërtimore të cilat përfshijnë një sipërfaqe të përgjithshme prej 909,750.83 metra katrorë./ndërtimi.info/

Aktuale

Festivali të Arkitekturës dhe Dizajnit ‘Concéntrico’, shënon edicionin jubilar në Spanjë

Published

on

Nga 25 prilli deri më 1 maj 2024, në qytetin spanjoll Logroño, Concéntrico përgatitet për edicionin e tij të 10-vjetorit. I parashikuar si një soditje e ndryshimit të mjediseve urbane dhe një mundësi për të ndarë njohuri rreth këtyre proceseve, Festivali Ndërkombëtar i Arkitekturës dhe Dizajnit të këtij viti përfshin formate të reja për të angazhuar një audiencë më të gjerë dhe për të eksploruar kohën si një katalizator për ndryshimin në dizajnin urban dhe social.

Festivali zgjeron programin e tij, duke shfaqur 21 instalime nga dizajnerë të 20 kombësive të ndryshme, përveç disa nismave dhe eksplorimeve të tjera.

Instalacionet urbane përfaqësojnë ndoshta aspektin më të dukshëm dhe më tërheqës të festivalit, duke eksploruar temën përmes dizajnit dhe duke synuar të gjenerojë ndërveprime midis arkitektëve dhe publikut më të gjerë. Që nga viti 2015, festivali ka krijuar mbi 120 instalime urbane.

Këtë vit, arkitektët dhe projektuesit e ftuar propozojnë një shumëllojshmëri të gjerë qasjesh, nga rinatyrëzimi i hapësirave publike, tek riinterpretimi i metodave popullore, ripërdorimi i materialeve nga botimet e mëparshme, krijimi i eksplorimeve përmes lëvizjes ose sfidimi i konceptit të strehimit. Eksploroni listën e plotë të instalimeve urbane të ardhshme të përgatitura për këtë edicion.

Edicionet e mëparshme të festivalit mirëpritën ndërhyrje nga dizajnerë të njohur dhe të ardhshëm, duke përfshirë Studio Ossidiana, Tudor Vlāsceanu Architect, Rintala Eggertsson Architects ose Piovenefabi. Duke hapur biseda rreth komunitetit dhe identiteteve lokale, si dhe çështjeve të përfshirjes, ndryshimit të përkufizimeve të familjeve apo sfidave të ekologjisë, festivali përfaqëson një mundësi për eksplorim përmes dizajnit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Auditohet procesi i lejeve të ndërtimit në Komunën e Prishtinës për periudhën 2021-2023

Published

on

Në vazhdën e zbatimit të Planit Vjetor të Auditimit për sezonin auditues 2023/2024, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) është duke realizuar auditimin e performancës “Procesi i lejeve të ndërtimit në komunën e Prishtinës” për periudhën 2021-2023.

Auditimi do të vlerësojë nëse komuna e Prishtinës përdori në mënyrë efektive dhe efikase mekanizmat që sigurojnë së ndërtimet e larta janë në përputhje me planifikimet hapësinore, nëse komuna përdori mekanizmat në dispozicion për të siguruar se janë lëshuar certifikatat e përdorimit e që përbëjnë vërtetim të cilësisë dhe sigurisë së ndërtesave për përdorim.

Duke pasur parasysh zhvillimin e hovshëm të ndërtimeve të larta në komunën e Prishtinës dhe sigurimin e kushteve sa më cilësore të banimit, Zyra Kombëtare e Audimit përmes këtij auditimi do të vlerësojë gjendjen aktuale me qëllim të përmirësimit të procesit të lejeve të ndërtimit dhe pajisjes me certifikata të përdorimit në Komunën e Prishtinës.

Zyra Kombëtare e Auditimit vlerëson se është me interes për publikun vlerësimi i procesit të dhënies së lejeve të ndërtimit që nga planifikimi e deri të lëshimi i certifikatave të përdorimit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Rreth 400 ndërmarrje të vogla dhe të mesme priten të përfitojnë grante

Published

on

Sot përfundon afati për aplikim për grante për ndërmarrjet mikro të vogla dhe të mesme, e hapur nga Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë. Zyrtarë nga KIESA thonë se në tri kategori të ndryshme, pritet t’i kenë rreth 400 përfitues të granteve, ndërsa vlera totale e mbështetjes është 2.5 milionë euro.

Grant-skema për blerjen e makinerive prodhuese dhe përpunuese në vlerë prej 1.7 milion euro, Grant-skema për certifikimin e produkteve, në vlerë prej 500 mijë euro, dhe Grant-skema për digjitalizimin e bizneseve në vlerë prej 300 mijë euro, janë tri thirrje për aplikim nga KIESA, për ndërmarrje mikro, të vogla dhe të mesme.

Drejtori i Agjencisë për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë, Zef Dedaj, në një intervistë për Radio Kosovën, thotë se qëllimi i kësaj mbështetjeje është që të nxitë bizneset për të kontribuuar në ekonominë qarkore dhe për të digjitalizuar bizneset e tyre. Ai thotë se bizneset e udhëhequra nga gratë dhe ato me synim punësimin e grave, do të kenë përparësi më shumë.

“Këtë vit te makineria presim t’i kemi rreth 70 – 80 përfitues, te certifikimi 25 deri në 300, te digjitalizimi i bizneseve rreth 100 kompani përfituese. Kur flasim për grant-skemat e dy viteve të fundit, te digjitalizimi, nga 64 përfitues kemi pasur 34 biznese femra, nga 70 që i kemi pasur për makineri vitin e fundit 9 apo 10 prej tyre kanë qenë të udhëhequra nga femrat. Kriteret bazë të udhëzimit administrativ duhet t’i plotësojnë të gjithë, e në këtë rast kur flasim për biznese të udhëhequra nga gratë, ato kanë pikë më shumë. Dua të theksoj se mjaft shpesh kemi biznese të udhëhequra nga gratë që janë prezentë në panaire”, tha ai.

Ater Arifi, nga Prizreni, ka 23 vjet që merret me artizanate të ngjyrosjes dhe dizajnit. Duke folur për Radio Kosovën, ajo thotë se përkrahjet nga komuna dhe ministria u ndihmojë që të ecin përpara drejt zhvillimit.

“Qe 23 vjet i mësoj gratë në kurse për ngjyrosje në dru, pëlhurë, xhama, stoli dhe prodhim të sapunëve bio. Deri më tash i kemi trajnuar mbi 15 gra që tashmë kanë marrë këtë profesion, e për këtë na ka përkrahur komuna me drejtoritë, grante prej ministrisë dhe shumë gra janë punësuar në Prizren. Kursi zgjat dy muaj, janë teknika të ndryshme. Këto panaire na ndihmojnë shumë. Kemi marrë subvencion para dy vitesh dhe jemi shumë të kënaqur”, theksoi ai.

Edhe Zejxhan Celina, një filigraniste nga Prizreni, thotë se ka biznes individual që merret me stoli filigrani të kombinuar me perla.

“Përfitojmë grante e subvencione, por nuk na japin para për të blerë materialë, ato i jepen për inventarë p.sh makina, tavolina e të tjera. Grantet i marrim vetëm një herë, sepse dy tavolina apo makina nuk na duhen. Organizojmë kurse të ndryshme dhe duhet të aplikojmë për subvencione, sepse Prizreni është një vend që ka shumë turistë dhe duhet ta zgjerojmë kapacitetin e punës dhe ta profesionalizojmë edhe më shumë. Në panaire ne njohim njerëz, shohim produktet tona sepse jo gjithkush ka mundësi t’i shoh”, tha ajo.

Ndryshe, përveç këtyre tri grant-skemave, Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, pritet të lansojë edhe tri grant-skema të reja për zhvillim të inovacionit, turizmit dhe artizanateve./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending